Osman’lıda meslek kuralları: Esnaf nizamı

Börekçiler

Osmanlı esnaf nizamına göre börek satan esnafın, kıymalı ürünlerinde koyun eti kullanması yasaktı. Ayrıca bu esnaf grubu soğanı çok, eti az börekler satamazdı. Yine böreklerde kullanılan yufkada aşırı boşluklar olmaması istenirdi. Bu da kurallarda aşık bir şekilde yazılmıştı. Bunların yanı sıra börek satan esnaf, böreğin yağına iç yağı karıştırmamak zorundaydı. Tüm bunlar ışığında, dönemin böreklerinin oldukça lezzetli olduğunu tahmin etmek güç olmuyor.

Fırıncılar

Kurallara göre fırıncı esnafın ekmekleri ve çörekleri çiğ, kara, ekşi ve noksan olamazdı. Ürünler noksan olursa her noksan için esnaf bir akçe ceza öderdi. Bu, dönemin şartlarına göre oldukça ağır bir cezaydı. Ayrıca ekmekler kepekli olamazdı. Kepekli ekmek üretmek, esnafı zindan cezasına kadar götürebilirdi. Doğal olarak esnaf bu kurallara uymaya özen gösterirdi. 

Pabuçcular

Dönemin pabuç satan esnafı da nizamnamede yer alan kuralların muhattabıydı. Bu kurallara göre pabuçcular ürünlerini sağlam bir şekilde dikmekle yükümlüydü. Pabuçların dayanıklı malzemeden üretilmesi ve uzun yıllar boyunca kullanılabilmesi şarttı. Vaktinden önce sökülen, yırtılan ve kullanılamaz hale gelen pabuçlar ceza sebebiydi. Vatandaşa kötü bir pabuç satmak hiç bir şekilde kabul edilemezdi. 

Berberler

Esnaf nizamnamesinde berberler ile ilgili kurallar da çok açık bir şekilde belirtilmişti. Buna göre berber esnafının elbiseleri her daim temiz ve düzenli olmak zorundaydı. Ayrıca çalışanların elleri ve ayakları da yine daima temiz olmalıydı. Bunların dışında berberlerin usturaları keskin, havluları pamuktan, temiz ve kuru olmalıydı.

Bakkallar

Kurallar, bakkalara malın iyisini ve güzelini seçip satma zorunluluğu getiriyordu. Bakkal esnafı, asla müşterilerine kötü, ezik ve bozulmuş ürünler satamazdı. Ayrıca bakkalların terazileri çok doğru olmalı ve eksik tartmamalıydı. Bakkallar, yaptıkları tüm satışlarda hakka, hukuka ve iyi hizmete son derece dikkat etmek zorundaydı.

Kasaplar

Esnaf kurallarına göre kasaplar, huyunu suyunu bilmedikleri hayvanların etini satamazlardı. Hayvanı aldıkları yerin güvenilirliğinden emin olmak zorundaydılar. Ayrıca kasap esnafı her zaman dükkanında et bulundurmak mecburiyetindeydi. Yani müşteriye “et yok” diyemezlerdi. Bunların dışında giyim ve dükkan temizliği yine kasapların dikkat etmesi gereken hususlardandı.