Kalkınma Ajansları, bölgeler arası eşitsizliklerin azaltılması ve bölgesel kalkınmanın sağlanması için Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonunda kurulmuş özerk kamu kuruluşlarıdır. Kalkınma Ajanslarının asli görevi kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında iş birliğini destekleyerek yerel potansiyelin açığa çıkmasını sağlamaktır. Bu çerçeve yılın belirli dönemlerinde işletmelerin de içinde bulunduğu kurum ve kuruluşlara fırsatlar sunar. Türkiye genelinde 26 adet Kalkınma Ajansı mevcuttur.
Avrupa Birliği Katılım Ortaklığı Belgesi önerileri ve 2004-2006 yıllarını kapsayan Ön Ulusal Kalkınma Planı'ndaki çalışmalarla, Türkiye’nin bölgesel gelişme politikalarına yönelik, bölge düzeyinde koordinasyonu sağlayacak ve uygulamaya dönük bir mekanizmanın kurulması için Kalkınma Ajanslarının kurulmasına karar verildi. Bu kapsamda 2006’da “Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun”un kabul edilmesiyle DPT koordinasyonunda İzmir Kalkınma Ajansı ve Çukurova Kalkınma Ajansı kurularak çalışmalara başladı. 2008 yılında da diğer illeri kapsayan 26 ajans faaliyete başladı.
Kalkınma Ajanslarının amacı; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki iş birliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmaktır.
Kalkınma Ajanslarını daha iyi tanımak için görev ve sorumluluklarından bazılarını sıralayalım;
- Bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltıcı tedbirler almak; planlama, programlama ve projelendirme konularında ajanslara rehberlik ve danışmanlık yapmak, plan ve programların uygulanmasını izlemek ve değerlendirmek.
- Bölgesel gelişmeye yönelik iç ve dış kaynaklı fonların kullanımı için çalışmalar yapmak
- Ajanslar arası iş birliğini sağlamak ve ortak proje üretimlerini desteklemek.
- Ajansların işlevlerini etkili ve verimli olarak yerine getirebilmesi için merkezî düzeyde ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği ve koordinasyonu sağlamak.
- Kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki iş birliğini geliştirmek.
- Rekabet gücünü artırmaya yönelik araştırmalar yapmak, yaptırmak, başka kişi, kurum ve kuruluşların yaptığı araştırmaları desteklemek.
- Bölgenin iş ve yatırım imkânlarının, ilgili kuruluşlarla iş birliği hâlinde ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapmak veya yaptırmak.
Kalkınma Ajansları AB ile doğrudan bağlantılı değiller fakat katılım öncesi mali yardım aracı (IPA) programı başta olmak üzere AB’nin kalkınmaya katkı verecek her tür imkânlarından bölgenin faydalanmasını sağlayacak faaliyetlerde bulunmak ajansın işlevlerinden biridir.
Kalkınma Ajansları, işletmeler için vazgeçilmez bir kaynaktır ve işletmeler, ajansların sunduğu fırsatları değerlendirmelidirler. Bölgenin kalkınması temel unsur olduğu için ajanslar bölgenin kalkınması adına sadece kendi kaynaklarını kullanmaz, Avrupa Birliği'nin sunmuş olduğu fırsatları da bölgelerinde faaliyet gösteren, işletmeler, sivil toplun kuruluşları ve yerel yönetimlere de yönlendirirler.
İşletmelere düşen görev, faaliyet gösterdikleri illerde bulunan kalkınma ajansları ile irtibata geçip kendileri için sunulan fırsatları öğrenmek ve değerlendirmektir.
Fatih Öncü