Avrupa Birliğinde belediyeler, valilikler, özel idareler, kaymakamlıklar gibi yerel yönetim otoriteleri,  okullar, genelde işletmelerden sorumlu sivil toplum kuruşları ülke sınırları dışına çıkarak kendilerine kardeş şehir, kardeş kurum ve/veya ortak kuruluşlar buluyor, hizmet ve servislerdeki kalitenin artışı için katkı alıyor.  Ülkemizde kardeşlik/ortaklık kavramı, kardeş şehircilikten öteye gitmez iken, Avrupa’da ortaklık geniş bir hizmet yelpazesini kapsamakta. Özellikle AB hibelerinden faydalanmada ortaklık “olmasa olmaz” şartı olarak öne sürülüyor.  Ülkemizde ortaklık kavramı şimdiye kadar birkaç sokak adının değiştirilmesi, karşılıklı ziyaret ve ziyafetler ötesine maalesef gidilmemişken, AB ülkelerinde yerel yönetimler, okullar ve STK gibi kurumlar arasında en etkin şekilde kullanılarak karşılıklı diyaloğunda ötesinde, kurumların kapasite artırımı, bölgenin kalkınması ve istihdamın artırılması gibi katma değerleri AB fonları ile en iyi şekilde değerlendirmişlerdir ve değerlendirmeyede devam etmektededirler.

 

Avrupa Birliğinin 2014--2020 yılları için ayırdığı fon diğer bir adıyla hibe miktarı toplam 900 Milyar Euro üzerinde. Evet yanlış okumadınız. Bu para gerçek kişilerinde dahil olduğu tüm tüzel kişilerin kullanımına açık.  Bu paranın kullanımı için yapılması gerekenlerin başında kurumların büyüklüklerine göre departmanlarını veya birimlerini oluşturması şehirlerde yer alan belediye, özel idare, sanayi ve ticaret odalaları, borsalar gibi kurumların örgütlenerek bölgeye fon alınması için ortak hareket etmesi gerekmektedir.  Küçük çaplıda olsa “Kalkınma ajansı, bölge ofisi” gibi isimlerle oluşturulacak birimlerin yapacağı çalışmalar ileriki dönemlerde Brüksel’de açılması zorunlu hale gelecek “bölge ajansının” da temelini oluşturacak.

 

Bu makalenin yazımı için Belediye, Valilik ve İl Özel İdaresi ve Kaymakamlıkları kapsayan Yerel ve Bölgesel Yönetimleri (YBY) göz önüne alarak şehirlerin ve/veya bölgeşerin eşleştirmelerden ne kazandığını  yazacağım.

 

 

Şurası bir gerçek.  Yerel yönetim hizmetlerinde Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya gibi ülkelerin yerel yönetimleri çok sayıda sorunun üstesinden gelmiş durumda. Hizmetlerindeki kalite ve farklılılığı sokaklarında dolaşıken bile görebiliyorsunuz.  Hareketli Şehirler “Cities for Mobility” networkünün bir temsilcisi olarak Avrupa’da çok sayıda belediyeyi ziyaret etme ve hizmetlerini görrne fırsatı buldum. “Şehir trafiğinin yönetimi, gençlere ve yaşlılara verilen hizmetler, engelli faaliyetleri, çocuk hizmetleri, temizlik çalışmaları, şehir planlaması, taşımacılık, resterasyon, tarihi eserlerin korunması” gibi hizmetlerde meydana gelen sorunlarla nasıl başa çıktıklarını görme fırsatı buldum.  AB fonlarla yüksek kalite şehircilik hizmetlerinin sunulması  imkanı sağlıyor.

 

AB her yıl birbirinden bağımsız 500’e yakın fon programı sağlamakta.  Bu fonlardan 300 kadarınan Türkye aktif olarak faydalanabiliyor.  Yerel yönetimler AB’de bulacakları kardeş şehirlerle ortak projeler geliştirebilir, veya kardeş şehirlerin önceki yıllarda sundukları ve uyguladıkları projeleri kendi şehirleri için uygulayabilirler.  Bununda ötesinde AB fonlarında ortaklık olmasa olmaz şartı.  Sunacağınız her projede kendinize ortak bulmak zorundasınız.  Kardeş şehirler ortakların bulunmasında en büyük imkanı sağlıyor.  Fonlar sadece şehir için değil şehir sınırları içinde hizmet veren okullar, sivil toplum kuruluşları, odalar ve borsalar gibi kurum ve kuruluşlar içinde geçerli.  Ülkemizde çok sayıda kurum projelerine doğru ortağı bulamamaktan yakınıyor.  Kardeş şehirler kendi veya ülke sınırları içinde projelere ortak bulmak içinde katkı sağlıyor.

 

“Hayat boyu eğitim” AB’nin vaz geçilmez politikalarından bir ve bu konuda ciddi mali destekler sağlıyor.  Mesela 2007-2013 yıllarını kapsayan Life Long Learning (Hayat Boyu Öğrenme) fonunun toplam bütçesi 8.5 milyar Avro.  Eşleşmelerde çalışanlarınızın eğitimi önemli bir yer alıyor.  Çalışanlarınızı AB şehirlerinde staj ve kısa vadeli eğitimler almalarını sağlıyor.

Avrupa Birliği kardeş şehircilik ile Avrupa Birliği içinde Türkiye’nin daha iyi anlaşılmasını ve hakkında Türk tarihi ve kültürünü de içerecek şekilde, daha iyi bilgi edinilmesi sağlanabilir.  Böylece gelecekteki genişlemenin getireceği zorluk ve fırsatlar hakkında bilinçlenmenin arttırılmasına imkan tanırız.

 

Avrupada son 20 yılda gelişen ve son yıllarda artan kardeş şehircilik hızını bugün Türkiye yakalarsa, Türkiyenin Avrupa Birliğine girmesine engel olan bir çok sorunu çözmüş oluruz.

Avrupa Birliği Üye Ülkeleri ile Türkiye’deki sivil toplumlar ve yerel yönetimler arasında iki taraflı deneyim paylaşımı ve temasların güçlendirilmesi kardeş şehircilik fonları ile teşvik ediliyor.

 

Türkiye’nin AB üyeliğine girişi için belirlenen temel öncelikler, Türkiye’nin 1993 Kopenhag Avrupa Konseyi tarafından tanımlanan kriterleri ve Konsey tarafından 3 Ekim 2005 tarihinde kabul edilen müzakere çerçevesinin gereklilikleri yerine getirme kapasitesi ile ilgili.

 

Bu kriterlerin yerine getirilmesi için belirlenen öncelikler şunlar;

 

Demokrasi Ve Hukukun Üstünlüğü, İnsan Hakları Ve Azınlıkların Korunması, Ekonomik Ve Sosyal Haklar, Kıbrıs, sınır ilişkileri gibi Bölgesel Konular Ve Uluslararası Yükümlülükler, Malların Serbest Dolaşımı, Yerleşme Hakkı ve Hizmet Sunma Serbestisi, Sermayenin Serbest Dolaşımı, Kamu ihaleleri, Fikri Mülkiyet Hukuku, Rekabet, Mali Hizmetler, Bilgi Toplumu ve Medya, Tarım ve Kırsal Kalkınma, Gıda Güvenliği, Veterinerlik Ve Bitki Sağlığı Politikası, Balıkçılık, Ulaştırma Politikası, Enerji, Vergilendirme, Sosyal Politika ve istihdam, İşletme ve Sanayi Politikası, Adalet, özgürlük ve güvenlik Bilim ve Araştırma, Eğitim ve Kültür, Çevre, Tüketicinin ve tüketici sağlığının korunması, Gümrük Birliği, Dış İlişkiler ve Dış İsleri ve Savunma Politikası gibi Üyelik Yükümlülüklerini Üstlenebilme Kapasitesi.

 

Bu öncleiklerin yerine getirilmesi için Avrupa Birliği her yıl Belediye, Valilik, Sivil Toplum Kuruluşları, Eğitim kurumları gibi tüm tüzel kişiliklere mali destek sağlamakta. Yerel Yönetimler kardeş şehirlerde hizmet veren STK’larla iş birliğine giderek bu kriterlerin yerine getirilmesi için beklenen projeler konularında tecrübe ve bilgi transferi yapabilir ve ortak projeler geliştirebilir.

 

Yerel Yönetim ortaklıkları değişik ülkelerden ve şehirlerden çok sayıda insanın tanışma ve birbirini dinlameleri fırsatlarını sağlıyor. 2005 yılında Eskişehirde dönemin Milli Eğitim Müdürü Ekrem Toklucu beni Eskişehir otogarına götürdü. 15 gün Eskişehirde ailelede kalan 30 kadar Avrupalı genci ülkelerine geri göndermek için onları uğurlamaya gittik. Avrupanı 7 ülkesinden gelen çok sayıda genç (ağırlıklı ortaokul çocukları) ayrılmanın verdiği üzüntüyle ağlıyordu. Türkiye’ye gelmeden önce çok farklı bildiklerini, gelikten sonra Türkiyeyi tanıdıklarını ve Türk halkının çok misafir perver olduğundan söz ediyorlardı. Düşünün 30 sene sonra bu gençlerden biri yada bir kaçı AB parlementosuna girecek (neden olmasın?). Inanıyormusunuz, orada Türkiye aleyhine verilecek bir kararda evet diye elini kaldırsın.

Yerel Yönetimler eşleşmelerle farklı kültürlerden farklı insanların tanışması ve karşılıklı diyalog kurması ve yanlış anlaşılmalardan kaynaklanan sorunların giderilmesine katkı sağlıyor.

Yerel Yönetimlerin eşleşme faaliyetlerinin önemli parçalarından biride gençlik aktiviteleri. Eğitim, kamp, proje grubu oluşturma, müzik ve sanat çalışmalarınan oluşan gençlik aktiviteleri, dialog, karşılıklı anlama, bilgi transferi gibi değerlerin oturmasına da katkı sağlıyor.

Eşleşme aktiviteleri ile karşılıklı yapılan ziyaretlerde meslis üyesi, oda başkanı, STK temsilcileri gibi sıfatlarla şehre gelen çok sayıda misafir iş bağlantıları yaparak ekonomik gelişmenin kalkınmasına katkı sağlıyor.

Eşleşmeler sayesinde şehirde bulunan okula temsilcileri kardeş şehir sınırları içinde bulunan okullarla işbirliği yaparak eğitimin daha ileri gitmesine katkı sağlıyor. Oluşturulan proje ekipleri ile öğretmenler ve öğrenciler kardeş şehir okullarını ziyaret ediyor, yenikleri görme ve transfer etme fırsatı yakalıyor.

AB şehirleri ile iş birliği yapmak belediye başkanının sınırları dışına çıkarak ilini, ilçesini veya beldesini uluslar arası arenaya taşıyarak bir farkındalık ve farklılık meydana getiriyor. Global köy haline dönüşen dünyamızda şehirler ve ülkeler her zamankinden daha da yakın hale geldi. Çağın bize sunduğu teknolojik imkanlar sınırlarımızı genişletmeyi ve daha farklı noktalara giderek paylaşımcılığı ve işbirliğimi ve bilgi transferini gerçekleştirerek hizmet kalitesinin artmasını zorluyor.