Mikro ve Küçük İşletmeler (MKİ) ülkelerin rekabet edilebilirliği açısından temel yapı taşı olarak düşünülmektedir. MKİ’lerin niteliksel özellikleri arasında gelir kaynaklarının azlığı, basit kayıt sistemi, sınırlı iç kontroller sayılabilir. Üretime ilişkin konularda oldukça yetenekli ve deneyimli olan MKİ sahip ve yöneticileri, finansal yönetim açısından yeterli bilgi birikimine sahip olamadıkları için kredi imkânlarından yeterince yararlanamama, risk analizini iyi yapamama, tahsilat-ödeme politikalarının doğru planlayamama gibi çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. MKİ’lerin finansmanında en önemli araç banka kredileri olmakla birlikte KOSGEB tarafından sağlanan desteklerin de çok önemli olduğunu belirtmek gerekir. Bilindiği üzere, KOSGEB 1990 yılında 3624 sayılı Kanun ile imalat sanayi işletmelerinin ekonomideki yerlerinin geliştirilmesi amacıyla kurulmuş bir kamu kuruluşudur. KOSGEB’in 1990-2009 yılları arasında imalat sanayi KOBİ’lerine yönelik yapmış olduğu çalışmalar takdirle karşılanmış ve 2009 yılında imalat sanayi dışında yer alan sektörlerdeki KOBİ’lerin de geliştirilmesi görevi KOSGEB’e verilmiştir.

Geçtiğimiz ay içerinde KOSGEB tarafından Covid-19 kapsamında; imalat ve bunun tamamlayıcısı sektörler ile bazı hizmet ve ticaret sektörlerine yönelik “Mikro ve Küçük İşletmelere (MKİ) Hızlı Destek Programı” açıklanmış olup, programının amacı; MKİ’lerin salgın şartlarında faaliyetlerini sürdürmelerinin ve geçmiş dönem ortalama istihdam seviyelerini koruyarak yeni personel istihdam etmelerinin sağlanması şeklinde belirlenmiştir. İmalat, bilgisayar programlama, bilimsel AR-GE sektörleri ile Covid-19 salgınının nispeten daha fazla etkilediği bazı hizmet ve ticaret sektörlerindeki MKİ’lere:

- 1981 ve sonrası doğumlu, son 3 yılda 180 günden fazla çalışmamış üniversite veya mesleki ya da teknik lise mezunu en az bir yeni personelin “12 ay boyunca istihdam edilmesi taahhüdü”,

- “Başvuru dönemi ilanından önceki 12 aylık ortalama istihdamın korunması” şartı ile yeni istihdam edilecek personel başına 100 bin TL geri ödemeli destek verilecektir. İşletme sahibi kadın ise veya işe alınan personel kadın ise destek personel başına 10 bin TL artırımlı olarak uygulanacaktır. Başvuru dönemi ilan tarihinden önceki ayda işletmede çalışmıyor olan personel “yeni” kabul edilecektir.  Mikro işletmeler en fazla 2 personel, küçük işletmeler en fazla 5 personel için destek alabilecektir. 

Asgari prosedürle, süratli ve güvenli bir yöntemle destek verilmesi gerektiğinden diğer KOSGEB destek programlarından farklı olarak kurul veya komite değerlendirme prosedürü olmayacaktır. Uygunluk kriterlerini karşılayan MKİ’ler, KOSGEB’in web tabanlı destek uygulama ara yüzü olan ve e-devlet sistemi, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), SGK, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi, Esnaf ve Sanatkâr Bilgi Sistemi ve diğer bazı veri tabanlarıyla bağlantılı olan KOBİ Bilgi Sistemi (KBS) üzerinden başvuru yapabilecektir. Bütçe imkânları ölçüsünde başvuru sırasına göre geçici onay verilecek, yeni personeli istihdam eden MKİ’lerin ödeme talebi başvuru sırasına göre bütçenin yeterli olduğu sayıdaki işletmenin kesin onayı verilecektir. 

Destek ödemeleri, 6 ay + 6 ay şeklinde destek ödemesine esas iki taksit döneminin başında peşin olarak yapılacaktır. Ödeme öncesinde ve sonrasında, resmi kayıtlardan (GİB, SGK) işletmenin aktif olduğu, geçmiş dönem ortalama istihdamının muhafaza ediliyor olduğu ve yeni personelin istihdam edildiği kontrol edilecektir. 6 aylık ilk taksit dönemine ilişkin yükümlülük yerine getirilmemişse 3 ay ek süre verilecek, 3 ay ek süre içinde yükümlülük tamamlanmışsa ikinci 6 aylık dönem ödenecektir.

Geçmiş dönem ortalama istihdam seviyelerini koruyarak yeni personel istihdam etme taahhütlerini yerine getirmiş olmak kaydı ile MKİ’ler kullandıkları desteği 24 ay geri ödemesiz dönemi takiben 4’er aylık 6 taksitte faizsiz ve komisyonsuz olarak KOSGEB’e geri ödeyecektir. Taahhütleriyle ilgili yükümlülüklerini varsa verilen ek sürede de tamamlayamayan MKİ’lerden ise verilen destek, ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile tahsil edilecektir.

Prof. Dr. Ali Hepşen