Ülkemizdeki şirket sayısının ortalama %90-92 aralığında aile şirketi olduğu ve Türkiye’mizin belli başlı çok büyük holding ve şirketlerinin de bir aile işletmesi olduğu göz önüne alındığında herkesin düştüğü bir yanılgı vardır. Aile şirketi olunca kurumsal şirket olunmadığı düşünülür. Aile şirketi, aile üyelerinin birinden ya da birden fazlasının çoğunlukla işin içinde yer aldığı kurumsal bir yapıdır. Dolayısıyla aile şirketlerinin ve profesyonel sahipliğin olduğu diğer aile şirketlerinin hepsinin artıları ve eksikleri, yani avantajları ve dezavantajları vardır.

Aile şirketleri büyük bir başarı hikâyesi ile bugünlere geldiği için ürettiği mal ve hizmetleri, markalarını daha çok sahiplenir. Ailenin ismini kendi ürün kalitesi ile neredeyse eşdeğer tutar. Özetle aile şirketlerinde güvene dayalı ve hızlı karar mekanizmaları ön plana çıkar. Diğer kurumsal şirketler tarafında atılacak adım varsa daha çok onay mekanizmasından ve fizibilite çalışmalarından geçer.

Aile şirketi anayasası, aile misyonu ve stratejik hedeflere ulaşmada ailenin kendi arasındaki ve kuruluşa dair sorunlarının tespiti, teşhisi ve çözüm önerileri üretmesini sağlayan yazılı bir metindir.  Aile şirketi anayasaları aile şirketlerinin devamlılığı ve kurumsallaşmasını sağlayan en önemli araçlardan biridir.

Aile anayasası en geniş ifade ile aile ve ailenin işletmeyle ilişkisinin tanımlandığı yazılı ve yazısız temel kurallar bütünüdür. Başka bir deyişle aileye evlilik veya kan bağı ile katılarak aynı soyadına sahip olmaya hak kazanan kişilerin aile ilişkilerinde, üçüncü şahıslarla ve işletmeyle olan ilişkilerinde rehber olan, aile üyeleri tarafından da kabul edilen, tüm aile üyelerine aynı şekilde uygulanan, uyulmaması durumunda daha önceden belirlenmiş yaptırımları bulunan kurallar ve değerler bütünüdür.

Aile anayasası aile üyelerinin birbiriyle, şirketle, şirket üst yönetimi ile ve diğer çalışanlarla ilişkilerini düzenleyen bir yapıdır. İlk adımda kurucularla konuşulmalıdır. Aile şirketlerinde aile konseyinin kurulması çok önem arz eder. Aile konseyi, zamanı geldiğinde oluşturulacak aile anayasasının güncellemesinden ve değiştirilmesinden de sorumlu olacak bir yapıdır. Aile konseyi, aile üyelerinden seçilerek aile anayasasının sorumluluğunu üzerine alacak ve yönetim kurulu ile ilişki içerisinde olacaktır. 

Aile anayasasının içerik başlıkları şu başlıklarda oluşturulabilir:

·         Aile Anayasasının Hedefleri

·         Aile Anayasası Temel Değerleri

·         Aile Anayasası Yönetim İlişkileri

·         Aile Anayasası Genel Çalışma İlkeleri

·         Aile Anayasası Görev ve Sorumlulukları

·         Aile Anayasası Yetkileri

·         Aile Anayasası Toplantı ve Karar Nisabı

·         Aile Anayasası Büyüme Stratejisi

·         Aile Anayasası Çatışma Yönetimi

·         İkinci veya Üçüncü Nesil Yetiştirilmesi, Aile ve Eğitimi

·         Aile Anayasası Yöneticilerin Ortakların Performans Değerlendirilmesi

·         Aile Anayasası Ücretlendirme Sistemi

·         Aile Anayasası Hisse Tespit Sistemi

·         Aile Anayasası Hisse Tespit Ortaklar Hisse Devri ve Elden Çıkarılması

·         Aile Konseyinin Faaliyetleri

·         Yönetim Kurulu Faaliyetleri

·         İcra kurulu faaliyetleri

·         Aile Anayasası Hukuki Çerçevesi

Etkin bir aile anayasasının şirket ve işletmelere sağlayacağı faydalar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

·         Şirketin geleceğini şansa bırakmaz!

·         Şirketin kurumsallaşması için önemli bir adımdır.

·         Şirket yönetimi kişilere bağlı değil, kurallara bağlı olur.

·         Şirket prensiplerinin hissedarlar için bağlayıcı olmasını sağlar.

                                                                                                                                                                                                                                                                                              Dr. A. Engin Ergüden

Kaynakça:

-       https://www.albertsolino.com/blog/aile-anayasasi-nedir/

-       https://www.ortakakildanismanlik.com/aile-sirketlerinde-anayasalar-ne-ise-yarar-neden-onemlidir