Şirketin büyüklüğü ve yönetim kurulu bakımından uygun görülmesi durumunda komitelerin kullanılması yönetim kurulunun çalışmasını geliştirebilir. Piyasanın yönetim kurulu komitelerinin başarısını değerlendirmek için bu komitelerin amaç, görev ve oluşumları hakkında tam ve net bilgi sahibi olması gerekmektedir. Söz konusu bilgiler yönetim kurullarının dış denetçilerle olan ilişkilerini gözetleme ve çoğu durumda bağımsız olarak hareket etme yetkisine sahip denetimden sorumlu komitelerin kurduğu yargı çevrelerinde özellikle önem arz etmektedir. Denetimden sorumlu komiteler ayrıca iç kontrol sisteminin etkinliğini ve doğruluğunu denetleyebilmelidir. Diğer komiteler aday gösterme, ücret ve risklerle ilgilenen komiteleri kapsamaktadır. Ek komitelerin kurulması bazen denetimden sorumlu komiteye fazla yük binmesini engellemeye ve yönetim kurulunun bu hususlara daha fazla zaman ayırabilmesine yardımcı olmaktadır. Yine de yönetim kurulunun geri kalan kısmının ve bir bütün olarak yönetim kurulunun güvenilirliği net olmalıdır. Kamuyu aydınlatma gereksinimi, örneğin gizli ticari işlemler ile ilgilenmek için kurulmuş olan komiteleri kapsamaz.

Yönetim kurulu üyeleri kendilerini etkin bir şekilde sorumluluklarına adayabilmelidir. Birden çok yönetim kurulunda görev yapmak, yönetim kurulu üyelerinin performanslarına zarar verebilir. Bazı ülkeler, sahip olunabilecek yönetim kurulu pozisyonu sayısını sınırlamaktadır. Belirli sınırlamalar, yönetim kurulu üyelerinin pay sahipleri nezdinde meşruiyet ve güven sahibi olmalarını sağlamak kadar önemli olmayabilir. Diğer yönetim kurulu üyelikleri hakkında pay sahiplerine açıklama yapılması bu nedenle yönetim kurulu adaylıklarının gelişmesinde önemli bir araçtır. Bireysel yönetim kurulu üyelerinin katılım kayıtlarının (Örneğin, önemli sayıda toplantıya katılmamış olmaları gibi) ve yönetim kurulu adına üstlenilen diğer tüm işlerin ve ilgili ücretlendirmenin yayınlanması, meşruiyete ulaşmayı kolaylaştıracaktır.

Yönetim kurulu uygulamalarının ve üyelerinin performanslarının gelişmesi amacıyla şirketleri, yönetim kurulu eğitimi ve şirketin ihtiyaçlarını karşılayacak ihtiyari bir yönetim kurulu değerlendirmesi yapılması için teşvik etmektedir. Özellikle büyük şirketlerde tarafsızlığı artırmak için yönetim kurulunun değerlendirmesi, dışarıdan alınan destekle gerçekleştirilebilmektedir. Bu durum örneğin finansal kuruluşlar tarafından aranan belirli vasıflara sahip olma koşulu bulunmadıkça, yönetim kurulu üyelerinin seçilmesi üzerine uygun beceriler kazanmasını da içerebilir. Sonrasında yönetim kurulu üyeleri kurum içi eğitim ve dış kurslar ile ilgili yeni kanunlara, yönetmeliklere ve değişen ticari ve benzeri risklere ayak uydurabilirler. Grup düşüncesini engellemek ve yönetim kurulu müzakerelerine farklı düşünceler getirmek için yönetim kurulu, alt yapı ve yetkinliklerin doğru bir birleşimine sahip olup olmadığını göz önünde bulundurmalıdır. Ülkeler, yönetim kurulu ve üst yönetimdeki cinsiyet çeşitliliğini artıracak ihtiyari hedefleri, kamuyu aydınlatma yükümlülükleri, yönetim kurulu kotaları ve özel girişimler gibi ölçütleri değerlendirmeyi isteyebilir. Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluklarını yerine getirmek için zamanında, doğru ve uygun bilgiye erişimi olmalıdır. Yönetim kurulu üyeleri karar alma süreçlerini desteklemek için ilgili bilgiye zamanında ihtiyaç duymaktadır. İcrai olmayan yönetim kurulu üyeleri genellikle kilit yöneticiler gibi bilgiye erişim hakkına sahip değillerdir. İcrai olmayan yönetim kurulu üyelerinin şirkete katkıları, örnek olarak şirket sekreteri, iç denetçi ve risk yönetimi başkanı ya da baş risk görevlisi gibi bazı şirket içi kilit yöneticilere erişim sağlanarak ve şirket tarafından masrafları karşılanmak üzere dışarıdan bağımsız bir danışmana başvurma olanağı sağlanarak pekiştirilebilir. Sorumluluklarını yerine getirebilmek için yönetim kurulu üyeleri vaktinde, doğru ve konuyla ilgili bilgiye erişme olanağına sahip olduklarından emin olmalıdır. Şirketlerin karmaşık risk yönetimi modellerine itimat ettikleri durumlarda yönetim kurulu üyeleri söz konusu modellerin olası eksiklikleri hakkında bilgilendirilmelidir.

Doç. Dr. Kadir Tuna