Kurumsal yönetim çerçevesi şeffaf ve adil piyasaların oluşumu ile kaynakların etkin bir şekilde dağılımını teşvik etmelidir. Hukukun üstünlüğü ile uyumlu olmalı ve etkin denetim ve yaptırımı desteklemelidir. Etkin kurumsal yönetim, piyasa katılımcıları kendi özel sözleşmesel ilişkilerini kurduklarında güvenebilecekleri sağlam hukuki, düzenleyici ve kurumsal bir çerçeve gerektirmektedir. Bu tarz kurumsal yönetim çerçevesi genel olarak bir şirketin özel koşulları, tarihi ve geleneklerinin bir sonucu olarak belirlenen mevzuata ilişkin unsurlar, düzenlemeler, öz-denetim mekanizmaları, ihtiyari taahhütler ve iş uygulamaları unsurlarından oluşmaktadır. Bu nedenle, mevzuat, düzenleme, öz-düzenleme, ihtiyari standartlar gibi unsurlar arası arzulanan bileşim ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Kurumsal yönetim çerçevesinin mevzuata ve düzenlemelere ilişkin elementleri kurumsal yönetim prensibine dayanan esnek hukuk unsurları ile esneklik sağlanması gerekmektedir. Bir şirkette, bir yatırımcı ya da belirli bir menfaat sahibi için iyi işleyen bir durum, başka bir alanda ve farklı koşullarda faaliyet gösteren diğer ortaklıklar, yatırımcılar ve menfaat sahipleri için genel olarak uygulanabilir olmayabilir. Yeni tecrübeler oluştukça ve iş koşulları değiştikçe, kurumsal yönetim çerçevesinin farklı hükümleri gözden geçirilmeli ve gerekli olması hâlinde uyarlanmalıdır.

İlkeleri uygulamayı amaçlayan ülkeler kendi kurumsal yönetim çerçevelerini, düzenleme ve kotasyona ilişkin koşullar ve iş uygulamaları da dâhil olacak şekilde, piyasanın güvenilirliğine ve ekonomik performansa katkılarını sürdürmek ve güçlendirmek amacıyla izlemelidirler. Bu kapsamda, kurumsal yönetim çerçevesinin farklı unsurları arasındaki etkileşimi ve tamamlayıcılığı; etik, güvenilir ve şeffaf kurumsal yönetim uygulamalarını geliştiren genel etkisini dikkate almak önem arz etmektedir. Bu analizler etkin bir kurumsal yönetim çerçevesinin geliştirilmesi aşamalarında önemli bir araç olarak görülmelidir. Bu doğrultuda, kamu ile olan etkin ve devamlı istişareler esaslı bir unsur teşkil etmektedir.

Bazı ülkelerde bunun, sağlam kurumsal yönetim uygulamalarının faydalarına ilişkin olarak şirketlerin ve bunların menfaat sahiplerinin bilgilendirilmesine yönelik girişimlerle tamamlanması gerekebilir. Ayrıca, her bir şirkette kurumsal yönetim çerçevesi oluştururken etkin diyalog ve iş birliğine olan ihtiyacı ve bunların sonuçlarını usulüne uygun olarak dikkate almalıdırlar. Bu koşulların yerine getirilmesi hâlinde, kurumsal yönetim çerçevesinin aşırıya kaçan düzenlemeleri engellemesi, girişimcilerin faaliyetlerini desteklemesi ve gerek özel sektör gerekse kamu kuruluşlarındaki zararlı çıkar çatışmalarının ortaya çıkma riskini azaltacağı yüksek ihtimaldir.

Doç. Dr. Kadir Tuna