İç Kontrol Nedir? Ne Değildir?

İç kontrol kavramı

İç kontrol sistemi genel olarak “bir şirketin varlıklarını korumak, muhasebeye ve diğer faaliyetlere ilişkin bilgi ve raporların doğruluk ve güvenilirliğini sağlamak, işletmenin faaliyetlerinde etkinliği artırmak, işletme yönetimince belirlenen politikalara işletme faaliyetlerinin uygunluğunu saptamak için kullanılan tüm ölçü ve yöntemleri, hesap planı ile raporlama sisteminin kurulmasını, görev, yetki, sorumlulukların belirlenmesini ve işletmenin organizasyon planını kapsayan bir sistem” olarak tanımlanabilir.

İç kontrol standartlaşmış süreçler yardımıyla operasyonların etkinliğini ve verimliliğini artırır. Bir organizasyonda kontrollerin varlığı, süreçlerin standart tanımları, görev tanımları, kuralların düzenlenmesi ve sonuç olarak işletme etkinliğinin ve verimliliğinin artırılmasında katma değer yaratır. Aynı zamanda kontrol faaliyetleri aracılığıyla işletmenin var olan varlıklarının korunmasını sağlar. Çünkü işletme büyüdükçe varlıklarını korumak sistemsel bir sorun haline gelmektedir.

İç kontrol mali raporların güvenilirliğini sağlar. Mali tabloların güvenilir olması yönetimin ticari kararlarda doğru kararlar alması, işletme içi herhangi bir yolsuzluğun önlenmesi veya tespitinde yardımcı olur.

İç kontrol gerek işletme içi gerekse yasal düzenlemelerin getirdiği kurallara uygunluğun sağlanmasında yardımcı olur, güvence sağlar. Diğer bir ifadeyle iç kontrol sisteminin bir işletmede var olmamasının olumsuz sonuçları; para ve mal kaybı, hatalı kararlar alınması, hile ve dolandırıcılıklarla karşı karşıya kalınması, gelir kaybı ve amaçlara ulaşılamamasıdır.

İç kontrol nedir?

İç kontrollerle ilgili bazı temel hususlar şöyledir:

İç kontrolün başlangıç noktası kuvvetli şekilde yapılandırılmış kontrol ortamıdır.
Başarılı bir kontrol ortamı, yönetimin kararlılığı ve desteğini gerektirir.
İç kontroller işletmelerin ve işletmelerde gerçekleştirilen her işin ayrılmaz bir parçasıdır.
İç kontrolün gerçek amacı insanı kontrol değil, iş sürecini kontrol etmektir.
Kontrollerin özünün önceliği önemlidir. Biçimin ön plana çıkmasına izin verilmemelidir.
İç kontroller işlerin ilk seferinde ve her seferinde doğru olmasına yardımcı olur.
İşletmenin büyümesi veya küçülmesi gibi durumlarda farklı kontrollere ihtiyaç duyulur.
İç kontrol ile işletme verimliliği arasında doğrudan ve dolaylı yakın bir ilişki vardır.
İç kontroller iş akışlarının üstüne değil, içine yerleştirilmelidir.
Etkili olmak için kontroller denetime değil, önemli noktalara yerleştirilmelidir.
İç kontrollerle ilgili maliyet fayda karşılaştırması yapılmalıdır.
İç kontrollerde bilgi teknolojisinden azami ölçüde yararlanılmalıdır.

İç kontrol ne değildir?

İç kontrol, bir iç denetim faaliyeti değildir.
İç kontrol, ön mali kontrol değildir.
İç kontrol yazılı prosedürlerle başlamaz. İç kontrol, güçlü bir iç kontrol ortamıyla başlar.
İç kontrol, kurumların mali hizmetlerini yürüten birimler tarafından yapılması gereken bir iş olmamakla beraber, iç denetçiler tarafından yapılması gereken bir iş de değildir. İç kontrol sisteminin sahibi yönetimdir. Mali hizmetleri yürüten birimler ve iç denetçiler, yönetime bu alanda destek sağlar.
İç kontrol sadece mali bir konu değildir. İç kontrol idarenin tüm fonksiyonlarını kapsamakta ve tüm birimlerini ilgilendirmektedir.
İç kontrol bürokrasiye neden olarak çalışanları oyalayan bir sistem değildir. İç kontrol süreçlere ilave yapılan işler olarak düşünülmelidir. Süreçlerin bir parçası olarak tasarlanmalı ve uygulanmalıdır.
Küçük birim ve faaliyetlerde iç kontrol sistemine ihtiyaç yok değildir. Küçük birim ve faaliyetler için maliyeti, yararını aşmayan farklı kontroller düşünülmektedir.
İç kontrol yeterince kuvvetli ise kaynakların etkin kullanıldığından, yolsuzluk olmayacağından ve mali tabloların doğruluğundan emin olabiliriz diye bir sonuç çıkarmak yanlıştır. İç kontrol kesin güvence vermez. Hedeflerin ne derece başarılacağına ilişkin makul güvence verir.

Doç. Dr. Kadir Tuna

Geri

Uzman Hakkında

Uzmanın Diğer Makaleleri

Tüm Makaleleri Görüntüle

İç Kontrol Nedir? Ne Değildir?

Uzman Hakkında

İşlem Başarılı!