Ortaklıkların geri alım yapabilmesi için genel kurulun yönetim kurulunu yetkilendirmesi esastır. Söz konusu yetki, yönetim kurulu tarafından hazırlanan geri alım programının genel kurul toplantısında onaylanması suretiyle verilir. Geri alım programının genel kurul toplantısında onaylanması suretiyle yetkilendirilen yönetim kurulu, bu yetkiyi belirleyeceği gerçek veya tüzel kişilere devredebilir.

Ortaklık paylarının bağlı ortaklıkları tarafından geri alımının yapılabilmesi için, ortaklık genel kurulunda geri alım programının onaylanması ve bağlı ortaklığın yönetim kurulunun da söz konusu program çerçevesinde geri alım yapacağına ilişkin bir karar alması şarttır. Bağlı ortaklığın da halka açık bir ortaklık olması durumunda; söz konusu bağlı ortaklığın ana ortağı olan ortaklığın paylarında geri alım yapabilmesi için, geri alım programının bağlı ortaklık genel kurulunca da onaylanması zorunludur. Geri alım programının onaylanacağı genel kurul toplantılarında, ortaklığın esas sözleşmesinde daha ağır nisaplar öngörülmediği takdirde Türk Ticaret Kanunu’nun 418’inci maddesinde yer alan toplantı ve karar nisapları uygulanır. Payları borsada işlem gören ortaklıklar, yakın ve ciddi bir kayıptan kaçınmak amacıyla genel kurulun yetkilendirmeye ilişkin kararı olmadan yönetim kurulu kararıyla da kamuyu aydınlatmaya ilişkin yükümlülüklere uymak şartıyla geri alım yapabilir. Bağlı ortaklıklar, ana ortaklığın paylarında geri alım yapabilmek için bu istisnadan yararlanamaz. Genel kurulca onaylanmış bir geri alım programı olmadan yönetim kurulunun yakın ve ciddi bir kayıptan kaçınmak amacıyla aldığı geri alım kararı yapılacak ilk genel kurul toplantısına kadar geçerlidir.

Ortaklık paylarının günlük ağırlıklı ortalama fiyatının yönetim kurulu karar tarihinden önceki son bir ayda, nominal değerinin altında seyretmesi veya yüzde yirminin üzerinde değer kaybetmesi, durumlarında yakın ve ciddi bir kaybın varlığı kabul edilir.

Payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar veya bağlı ortaklıkları, yakın ve ciddi bir kaybın önlenmesi gerekçesi ile genel kurul kararı olmaksızın yönetim kurulu kararıyla geri alım yapamazlar. Geri alım, ortaklık genel kurulu tarafından onaylanmış geri alım programı çerçevesinde ortaklığın kendisi veya paylarını satın alacak bağlı ortaklığı tarafından yönetim kurulu kararıyla ortaklara yapılacak gönüllü pay alım teklifi suretiyle gerçekleştirilir. Bu amaç için yapılacak pay alım teklifinde ödenecek bedelin nakit olması zorunludur. Pay alım teklifine katılmak için talepte bulunulan payların sayısının pay alım teklifine konu pay sayısından fazla olması durumunda, satın alınacak payların belirlenmesi için yapılacak dağıtım pay sahipleri arasında eşitsizlik yaratmayacak şekilde oransal dağıtım yöntemine göre yapılır. Gönüllü pay alım teklifinde bulunmak üzere, geri alım programının uygulanmasına başlanılması planlanan tarihten en geç iki ay öncesinde pay alım teklifi bilgi formunun onaylanması talebiyle Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) başvurulur.

Pay alım teklifi bilgi formunda yer verilecek geri alım fiyatı, SPK’nın ilgili düzenlemelerine göre hazırlanacak değerleme raporu ile tespit edilir. Geri alım programının onaylanmasına ilişkin yapılacak genel kurul gündem ilanında, bu değerleme raporuna ulaşılabilecek yerler ve varsa internet sitesi hakkında bilgi verilir. Sermaye Piyasası Kurulu’na düzenlemeleri uyarınca payları borsada işlem gören ortaklıkların altı aylık finansal tablolarının kamuya ilan tarihinden sonra gerçekleştirilecek geri alıma yönelik pay alım tekliflerinde; payları borsada işlem görmeyen ortaklık bağımsız denetime tabi ise bağımsız denetçi tarafından incelemeden geçirilmiş altı aylık ara dönem finansal tabloların hazırlatılması, ortaklık merkezinde incelemeye açık tutulması ve varsa ortaklık internet sitesinde ilanı ile özel durum açıklaması eki olarak Sermaye Piyasası Kurulu’na iletilmesi zorunludur. Kurulca onaylanmış pay alım teklifi bilgi formu; en çok altı iş günü içinde ortaklık merkezinin bulunduğu yerde yayımlanan mahalli ve/veya ülke çapında yayımlanan veya dağıtılan en az bir gazetede ve varsa ortaklığın kendi internet sitesi ile kurulun internet sitesinde ilan edilir.

Doç. Dr. Kadir Tuna