Pazarın Belirlenmesi ve Pazar Bölümleme

Durum analizinin en önemli sonuçlarından biri, şirketlere, fırsatların nerede olduğunu ve nelere yoğunluk verilmesi gerektiğini belirlemede yardımcı olmasıdır. Pazar belirleme, sosyal, kültürel, teknolojik, ekonomik, politik çevre koşullarının olumlu ve olumsuz etkilerini belirlemektir.

Gelecekteki büyüme potansiyeli, şimdiki büyüklük, yatırım ihtiyacı, rekabet gücü, pazar ihtiyaçlarını karşılama yeteneği ve beklenen kâr değerlendirme ölçütleri olarak düşünülebilir. Her potansiyel pazar için ölçütler göz önüne alınarak karar verilmeye çalışılır. Sonuçta şirketin hizmet vermeyi kararlaştırdığı pazar belirlenir ve buna “hedef pazar” denir. Hedef pazar belirlenirken pazar bölümleme yöntemi avantajlı bir araç olarak kullanılmaktadır.

Pazar bölümleme için yaygın olarak kullanılan birkaç yöntem vardır. Bunlar, coğrafi, demografik, ürün kullanımı ve ürünün yararıdır.
• Coğrafik ve Demografik Bölümleme: Pazar bölümleme için kullanılan en yaygın değişkenler coğrafi ve demografik değişkenlerdir. Coğrafi bölümleme yolu, ülke, bölge, şehir ve nüfus sayımı alanlarını kapsar. Örneğin, kar lastiği yalnızca çok kar yağan alanlarda satılabilir. Klima cihazları da sıcak iklimlerde geçerli bir üründür.

Çalışan kesimlerden gelen ayakkabı talebi, düşük gelirli ve yüksek gelirliler açısından farklıdır. Çünkü alışveriş yapılan mağazalar farklıdır, aranan özellikler farklıdır. Bir pazar bölümü, pazarı tanımlayan benzer özelliklerle birlikte bir potansiyel tüketici grubunu göstermektedir. Küçük işletmeler bir ya da iki bölüme odaklanarak tüketicilerin ihtiyaçlarına tam olarak cevap verecek avantaja sahip olabilirler. Büyük işletmeler ise tüm ürün dizisine sahip olabilir ve bu yüzden potansiyel hedef pazarlar olarak birkaç bölüm seçebilir.
  • Ürün Kullanımına Göre Bölümleme: Bu yöntemde tüketiciler, ürünü kullananlar ve kullanmayanlar olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Ürünü kullananlar ise az, orta, çok kullananlar olarak sınıflara ayrılmaktadır. Bazı ürün gruplarında küçük bir tüketici yüzdesi, ürünü satın alanların büyük çoğunluğunu oluşturmaktadır. Örneğin, hava yolculuğu, araba kiralama, saç boyası gibi.
  • Fayda Esasına Göre Bölümleme: Tüketiciler, üründen bekledikleri faydalara göre gruplandırılabilirler. Gerçekte tüketici istekleri, tüketicilerin üründen bekledikleri faydadır. Diş macunu pazarında yapılan bir çalışmada pazar, ürünün görünüşü, tadı, kokusu, dişleri parlatması, çürümeyi önlemesi ve fiyat konuları üzerinde bölümlere ayrılmıştır. Bu değişkenlerin her biri satın alanlar tarafından üründe aranan başlıca faydaları göstermektedir. Bu yararların her biri farklı demografik özelliklerle, kişilerle ve yaşam tarzlarıyla, tüketicilerin oluşturduğu sırayla bölünürler. Bu nedenle her biri ayrı bir pazar bölümünü göstermektedir.
     

 

Uzman Hakkında

Dr. Selim Süleyman
Girişimcilik

Sakarya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü’nden 2005 yılında mezun oldu. 2006 yılında İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde Uluslararası Ticaret Bölümü’nde yüksek lisansa başlayan Süleyman, 2007 yılında mezun oldu. 2008 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim dalında başladığı doktora eğitimini, “Merkez Bankası Para Politikalarının Kredi Kanalıyla İmalat Sanayi Sektöründe Faaliyet Gösteren KOBİ’lerin Bilançosuna Etkisi” konulu tez çalışması ile 2013 yılında tamamladı. Hâlihazırda çeşitli üniversitelerde iktisat, işletme ve yöneticilik konularında Yüksek Lisans dersleri veriyor.

2006 yılında İstanbul Ticaret Odası KOBİ Araştırma ve Geliştirme Şubesinde iş hayatına başlayan Süleyman, 2009 Aralık ayından 2013 Temmuz ayına kadar çalıştığı kurumda KOBİ Araştırma Servisi şefi olarak çalışmalarını sürdürdü. Bu süre zarfında 340 bin üyesi olan ve bu üyelerin % 99’unun KOBİ niteliğinde olan firmalarla ilgili eğitimlerde, projelerde bilgilendirme seminerleri ve araştırmalarda bulundu.

Tüm Uzmanlar
Uzmanın Diğer Makaleleri