Arama kelimelerini değiştirerek tekrar deneyebilirsiniz.
Parola
Güvenlik
Bireysel Katılım Yatırımcılığı (Melek Yatırımcılar) ve Yaratacağı Faydalar
Birçok ülkede “Business Angel” veya “Angel Investor” gibi isimlerle anılan, ülkemizde de bir süredir “Melek Yatırımcı” olarak kullanılmaya başlanan bu tabir Yönetmeliğe Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) olarak girmiştir. Melek Yatırımcı, “Ya başlangıç aşamasındaki girişimci veya yatırımcılara ya da yüksek riskle beraber hızlı büyüme ihtimali olan firmalara kuruluşlarının çok erken bir döneminde yatırım yapan özel bir yatırımcı tipi” olarak tanımlanabilir. 15.02.2013 tarihli “Bireysel Katılım Sermayesi Yönetmeliği’ne” göre BKY, kişisel maddi varlıklarını ve tecrübelerini başlangıç aşamasındaki şirketlere aktaran gerçek kişilerdir. Yönetmelik kapsamında sadece “gerçek kişiler” BKY olabilecek yani kurumlara BKY lisansı verilmeyecektir. Bu durumda Bireysel Katılım Yatırımcılığı sisteminde dikkat edilecek ilk önemli nokta Lisanslı Yatırımcıların sadece gerçek kişiler olabileceği hususudur.
Melek yatırımcı’nın mucidi kimdir?
Melek yatırımcı ismi ilk kez 1981’de New Hampshire Üniversitesi’nden finans profesörü İngiliz William E. Wetzel tarafından ortaya atıldı. Bu tarihten sonra dünyada oldukça popüler hale gelen melek yatırımcılık Türkiye için henüz yeni bir kavramdır.
Melek Yatırımcının hedefi; yeni oluşan ve potansiyel vaat eden projelere maddi destek sağlayarak, söz konusu projeleri geliştirmektir. Yani yüksek getiri potansiyeli olan bir iş fikri hayata uygulama aşamasına geldiğinde, Melek Yatırımcının ilgisini çekmektedir.
Melek Yatırımcı diğer geleneksel yatırım enstrümanlarına göre yüzde 25 ve daha fazlası gibi yüksek getiri sağlayacak yatırımlara destek vermektedir. Melek Yatırımcıların kendileri de genellikle başarılı birer girişimci oldukları için yatırım yaptıkları firmalara iş konusunda sürekli danışmanlık yaparak, onlara değer yaratmaktadır.
Yönetmeliğimize göre BKY’lerin yaptıkları yatırımlar, fonlar ya da stratejik ortaklarla kıyaslanınca düşük seviyelerde olup bu tip yatırımların amacı başlangıç aşamasındaki şirketin belli bir noktaya kadar ilerlemesini sağlamaktır.
Bireysel Katılım Yatırımcısı Ağları (BKY Ağı), herhangi bir tüzel kişiliğe sahip olan ve BKY’lerin bir araya geldikleri oluşumlardır. Hazine Müsteşarlığı 01.01.2014 itibariyle BKY’ler ile tüm irtibatı, BKY’lerin üyesi olduğu BKY Ağı vasıtasıyla gerçekleştirecek olup, bu nedenle her BKY’nin bir BKY Ağına üye olması gerekecektir. BKY Ağları gerekli şartları taşımaları koşulu ile Hazine Müsteşarlığı tarafından akredite edilerek duyurulacaktır. Bir BKY’nin birden fazla BKY Ağına üye olması mümkündür. Akredite olmuş BKY Ağlarının yükümlülükleri şu şekildedir;
- Kendi ağlarına üye BKY’ler tarafından Müsteşarlığa sunulan iş planlarına uyumun takip edilmesi amacıyla Müsteşarlıkça istenen raporları hazırlama ve Müsteşarlığa altı aylık dönemler itibariyle bu raporları sunma,
- Kendi üyeleriyle ilgili usulsüzlükleri Müsteşarlıkça belirlenen şekle uygun olarak raporlama,
- Müsteşarlıkça talep edilen istatistiki bilgileri zamanında sağlama.
Bahis konusu yönetmelik kapsamında BKY olabilmek için Hazine Müsteşarlığına başvurarak BKY Lisansı almak gereklidir. BKY Lisansı alabilmek için Hazine Müsteşarlığı bazı şartların varlığını aramaktadır. Bu şartlar iki temel grupta toplanmaktadır. Buna göre;
A) Yüksek Gelir veya Servet Kriteri
- Lisans almadan önceki iki takvim yılı için, yıllık gayrisafi geliri ayrı ayrı 200.000 TL ve üzerinde olan yatırımcılar veya,
- Müracaat anında sahip oldukları her türlü menkul ve gayrimenkul varlıklarından oluşan kişisel servetin toplam değeri 1.000.000 TL ve üzerinde olan yatırımcılar.
B) Tecrübe Kriteri
Bu ikinci grupta ise mali gücün yüksekliğinden ziyade tecrübenin varlığının yeterli görüldüğü kriterler yer almaktadır. Buna göre;
- Banka ve finansal kuruluşlarda fon veya portföy yöneticisi olarak ya da banka ve finansal kuruluşların küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin finansmanı, proje finansmanı veya kurumsal finansman birimlerinde veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları dahil girişim sermayesi şirketlerinde müdür veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda en az iki yıl iş tecrübesine sahip olan veya,
- Lisans alınmadan önce son beş yıl içinde en az iki yıl, yıllık cirosu en az 25.000.000 TL olan bir şirkette genel müdür yardımcısı veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda çalışan veya,
- BKY ağlarının birine lisans alınmadan önce en az bir yıl süreyle üyeliği bulunan ve müracaat sırasında 26’ncı maddede belirtilen nitelikleri haiz halka açık olmayan en az üç şirkette BKY olarak ortak olan veya,
- Başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketleri desteklemek amacıyla kurulmuş olan yurtiçi kuluçka merkezlerinde ya da teknoloji geliştirme merkezlerinde en az iki yıl tecrübesi bulunan ve bu merkezlerdeki başlangıç veya büyüme aşamasındaki en az üç şirketin her birine en az 20.000 TL sermaye koyan kişiler BKY olmak üzere başvuru yapma hakkına sahiptir.
Yönetmelik kapsamında sağlanan devlet desteği nedir? Nasıl elde edilir ve kullanılır?
Yönetmelik kapsamında bir anonim şirkete yapılan yatırım nedeniyle devlet desteği alabilmek için; BKY tarafından iktisap edilen anonim şirket hisselerinin en az iki yıl boyunca elden çıkartılmaması gerekir. Bu şekilde elde tutulan hisseler için Gelir Vergisi Kanunu geçici 82. Maddesinde belirtildiği üzere aşağıda detayları verilen kapsamda vergi teşviki sağlanır. Yani bu yönetmelik kapsamında şu an için BKY’ye sağlanan devlet desteği vergi teşviki olarak uygulama alanı bulmaktadır.
Lisanslı BKY’ler, Yönetmelik kapsamındaki anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75’ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebilirler. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş kurumlara iştirak sağlayan BKY’ler için bu oran %100 olarak uygulanır.
Yıllık indirim tutarı 1.000.000 TL’yi aşamaz. İlgili yıl kazancından indirilemeyen kısım, izleyen yıllarda 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.
İki tam yıl elde tutma şartının yerine getirilmemesi halinde, BKY indirimi dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyanı doğmuş sayılır. Bu maddeye göre zamanında alınamayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun doğduğu tarihi takip eden yılın başından itibaren başlar.
BKY lisans başvurusu nasıl yapılır?
Lisans başvuruları, 2013 yılı sonuna kadar doğrudan Hazine Müsteşarlığına, Yönetmeliğin ekinde verilen başvuru formu doldurulmak ve Lisans alma için gerekli şartları taşıdığını gösterir belgeleri ekleyerek göndermek suretiyle yapılacak. Hazine Müsteşarlığına yapılan başvurular öncelikle www.hazine.gov.tr adresinde Bireysel Katılım Sermayesi için özel olarak oluşturulan kısımdaki bilgiler girilmek suretiyle yapılacak ve sonrasında istenen başvuru formu ve belgeler ıslak imzalı olarak Hazine Müsteşarlığı’na gönderilecek. Müsteşarlık’ın yapacağı incelemede herhangi bir eksik görülmemesi halinde BKY Lisansı düzenlenerek ilgili kişiye gönderilecek.
01.01.2014 itibariyle yapılacak BKY Lisans başvuruları ise yine Yönetmelik kapsamında Akreditasyon alacak ağlar vasıtasıyla yapılacak olup, bu tarihten itibaren doğrudan Hazine Müsteşarlığına başvuru yapılamayacak. Yani her BKY, BKY Ağları kurulduktan sonra mutlaka bir ağın üyesi olmak zorunda kalacak.
Hazine Müsteşarlığı’na yapılan BKY başvuruları için herhangi bir ücret alınmayacak olup BKY’nin BKY Ağı’na üye olabilmesi için ilgili ağlara ödemesi gereken ücretler söz konusu olabilecektir.
Başvurusu uygun görülen BKY’lere verilen lisans, lisansın Hazine Müsteşarlığı tarafından verildiği tarihten itibaren beş yıl için geçerlidir. Lisans Süresi BKY Ağları vasıtası ile uzatılabilir.
BKY Lisansı kişiye bağlı bir hak olup başkasına devredilmesi mümkün değildir.
En çok kaç şirkete yatırım yapılabilir?
Ortak BKY yatırımları hariç toplam Lisans dönemi olan 5 yıl içinde en çok 20 farklı anonim şirkete yapılan yatırımlar için devlet desteği sağlanmaktadır. Bu sayıdan fazla yapılan yatırımlar için herhangi bir devlet desteği sağlanması şu aşamada söz konusu değildir
Devlet desteği alınabilecek yatırım tutarları nedir?
Vergi Teşvikinden yararlanabilmek için Lisanslı BKY’nin tek bir şirkete en az 20.000 TL ve yıllık bazda en çok 1.000.000 TL yatırım yapıyor olması gereklidir. BKY tarafından birden çok şirkete yapılacak yatırımların toplamı bu tutarı aşabilir. 1.000.000 TL’nin üzerinde yatırım yapılsa bile devlet desteği olarak yıllık vergi beyanında gider olarak düşülebilecek azami rakam 1.000.000 TL’dir.
Teşvik kapsamında yatırım yapılacak şirketin nitelikleri nedir?
BKY’lerin devlet desteğinden yararlanabilmesi için sermaye koydukları şirketin anonim şirket türünde olması şarttır. Kurulacak bir şirkete yatırım yapılabileceği gibi aşağıdaki şartları taşıması koşuluyla kurulu bir şirkete de yatırım yapılabilir. Kurulu şirketin taşıması gereken şartlar;
- Şirketin BKY’nin iştirakinden önceki son iki mali yıldaki net satışlarının yıllık 5.000.000 TL’den fazla olmaması.
- En fazla 50 çalışanı bulunması.
- Şirketin, BKY’nin kendisine, eşine, kendisinin veya eşinin altsoyu ve üstsoyu ile üçüncü derece dâhil yansoy hısımlarına ve kayın hısımlarına idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunmaması ya da nüfuzu altında olmaması.
- Başka bir şirketin kontrolünde olmaması.
- Müsteşarlıkça belirlenen devlet desteği sağlanacak sektörlere ilişkin listedeki sektörlerde veya faaliyetlerde bulunması.
- Paylarının halka arz edilmemiş olması.
Melek Yatırımcılar’ın yani resmî tabirle Bireysel Katılım Yatırımcıları hakkında yapılan bu düzenlemeler yatırımcılar ve ilgili tüm sektörler için faydalı olmasını umar ve ülkemizdeki Melek Yatırımcı sayısının artmasına katkı vermesini dilerim.
Dündar Murat Demiröz
Uzman Hakkında
Sakarya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü’nden 2005 yılında mezun oldu. 2006 yılında İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde Uluslararası Ticaret Bölümü’nde yüksek lisansa başlayan Süleyman, 2007 yılında mezun oldu. 2008 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim dalında başladığı doktora eğitimini, “Merkez Bankası Para Politikalarının Kredi Kanalıyla İmalat Sanayi Sektöründe Faaliyet Gösteren KOBİ’lerin Bilançosuna Etkisi” konulu tez çalışması ile 2013 yılında tamamladı. Hâlihazırda çeşitli üniversitelerde iktisat, işletme ve yöneticilik konularında Yüksek Lisans dersleri veriyor.
2006 yılında İstanbul Ticaret Odası KOBİ Araştırma ve Geliştirme Şubesinde iş hayatına başlayan Süleyman, 2009 Aralık ayından 2013 Temmuz ayına kadar çalıştığı kurumda KOBİ Araştırma Servisi şefi olarak çalışmalarını sürdürdü. Bu süre zarfında 340 bin üyesi olan ve bu üyelerin % 99’unun KOBİ niteliğinde olan firmalarla ilgili eğitimlerde, projelerde bilgilendirme seminerleri ve araştırmalarda bulundu.
İşlem Başarılı!
Sorunuz başarılı bir şekilde uzmanımıza gönderilmiştir. Uzmanımız en kısa zamanda sorunuza yanıt verecektir.
