5G ile birlikte artık endüstriyel internet çağından bahsedilmektedir. 5G’nin asıl önemli noktası endüstriyel kullanım alanıdır.

Farklılaştığı 3 temel özellik;

1.        Geliştirilmiş mobil geniş bant ile çok daha hızlı iletişime olanak sağlaması,

2.        Çok daha düşük gecikmelerle iletişim kurulabilmesi; 0.1 mili saniye gibi,

3.        Çok daha fazla sayıda bağlantıyı aynı anda destekliyor olmasıdır.

Kişilerin kullandığı 5G uygulamaları ile çok daha iyi çözünürlük olanağı ile birlikte sanal gerçeklik artırılmış olacaktır. Kullanıcı, birçok açıdan çekilmiş videoları hangi açıdan izlenmek istiyorsa o açıyı seçip izleme imkânına sahip olacaktır.

Ev interneti konusunda 5G’nin avantajı sabit kablosuz erişim adı altında bir teknoloji sunmasıdır. Mobil şebeke kullanılarak ev interneti kullanımı sağlanacaktır.

Endüstri tarafında ise özellikle fabrikalarda, limanlarda ve madencilik alanında Çin’de birçok uygulama hayata geçirilmiştir. Birçok uygulamanın Türkiye’de de hayata geçirilmesi planlanmaktadır.

2019 yılından başlayarak 2021 yılına gelindiğinde farklı uygulama denemeleri yapılmıştır. Uzaktan ameliyat yapılması gibi denemeler yapılıp 2021 yılından itibaren ticarileştirilmeye başlanmıştır. 

Türkiye’de uygulamaların hayata geçirilmesi için birçok partner firmaya ihtiyaç duyuluyor. Yerli ekosistemin geliştirilmesi ve iş birliği oluşturulması gerekmektedir. 5G endüstriyel senaryolarının hayata geçirilmesi için 5G modemlerine ihtiyaç vardır. Şu an hızlı bir şekilde 5G modemleri/terminaller artıyor. Bu bağlamda yerel iş birlikleri ve test sertifikasyon çalışmaları Türkiye’de artırılmak istenmektedir.

5G ile yapılabilen kabiliyetler arasında önemli olan hususlardan biri de çok yüksek upload hızları ile çok sayıda kamera kontrolü yapılabilmesidir. Aynı zamanda düşük gecikme de 5G tarafından sağlanan bir özeliktir.

5G’nin liman sektörüne etkisine bakacak olursak ciddi bir hız ve kabiliyet imkânı sağladığını gözlemleriz. Limanlarda vinçler konteynırın bir noktadan başka bir noktaya sevkini normalde operatörler tarafından yapmaktadır. Yüksek noktada çalışılması ve yavaşlığı gibi dezavantajı bulunur. 5G uygulaması ile uzaktan kontrol ve vinç üzerindeki 12 tane kamera yardımıyla yükleme yapılıyor. 5G yüksek güvenirlik sunduğu ve hızlı olduğu için daha kullanışlı. 1 operatör ile 4 vinç kullanımı sağlanarak yüksek verimlilik sağlanmaktadır. Konteynerleri götüren araçlar için de 5G teknolojisi ile uzaktan veya otonom sürüş ile uygulamalar mevcuttur.

Liman hizmetleri uygulamalarında 5G’nin işe katkısı: 

1.        Verimlilik artışı.  Geleneksel yöntemde saatte 20-25 tane konteyner yüklenirken 5G ile 1 operatör 4 vinci kontrol edebildiği için bu rakam 40’a kadar çıkıyor.

2.        Emek maliyeti düşüyor.

3.        İş güvenliği açısından daha güvenli bir sistem oluşturuluyor.

4.        Araçların yakıt tüketimine ve iş güvenliğine katkısı artıyor.

Fabrika Kullanım Senaryoları

5G Cloud Base PLC, robotların yanında PLC sistemi olacak şekilde yapılıyordu. 5G ile PLC tarafı bulut üzerinden gönderilerek dönüş almak mümkün olmakta ve kablolama maliyetlerini azaltmaktadır. Çok hızlı bir şekilde kontrol sağlanmaktadır. Çünkü 5G, verileri 20 mili saniyeden daha kısa sürede iletiyor.

Manuel kalite kontrol uygulamasının yerine oraya yerleştirilmiş 8 tane kamera ile 5G modemi üzerinden işlemci servera gidip hızlı şekilde dönüş alabiliyor. Banttan geçen üründe hata veya arıza olduğunda görüntüyü alıp hemen o hatalı ürünü bant dışına alabiliyor.

Geleneksel yöntemde çalışan makinanın başına gidip arıza olduğunda müdahale edilmektedir. Daha az yetkin bir personel sahada iken arızayı çözemediğinde artırılmış gerçeklik gözlüğü ile uzaktan bağlantı ile uzman kişi ile görüşüp çözüm bulabilmektedir.

Madencilik Kullanım Senaryoları

Yeraltı Madenciliği

5G ile yeraltı madenciliğinde kullanılan kırıcıların uzaktan bağlanarak kullanımı söz konusu olabilir. Yeraltında uzaktan bağlantı kullanılıyordu fakat yer altı olduğu için çok verimli olmuyordu. 5G teknolojisi ile yerleştirilen kameralar ile daha yüksek çözünürlüklü görüntü ve daha hızlı uzaktan bağlantı söz konusu oluyor.  Normalde yeraltı görüntüleri farklı kameralardan alındığı için bütün bir görüntü oluşmuyordu. 5G teknolojisi ile 360 derece birleştirme yapılarak kameralardaki görüntü bütünleştirilebiliyor.

Açık Alan Madencilik

Araçların (kamyon, lokomotif vs.) uzaktan veya otonom kontrolünde kullanılıyor. Drone’ların maden sahaları üzerinde gezip 5G ile kontrolü sağlanmaktadır. 

Sağlık Sektöründe Kullanım Alanları

Hastanelerin iletişim altyapılarında sabit kablosuz erişim modemleri ile hastane içindeki iletişim altyapısı sağlanmaktadır. Sokağa çıkma yasağı olduğu dönemlerde otonom araçlarla tıbbi malzeme dağıtımı yapılmıştır. Hastane içinde medikal robotların kullanılarak tahlil ve örneklerin istenen yere iletilmesi sağlanmıştır. Termal görüntüleme ile kalabalık ortamlarda insanların sıcaklığını ölçüp alarm vermesi söz konusudur. Pekin’de pandemi kontrol merkezi kurulmuştur. Hastanede alınan vakanın diğer hastaneler tarafından da bilinmesi amacıyla çok hızlı bir şekilde data sağlayan bir sisteme olanak sağlamıştır. Artırılmış gerçeklik yöntemi ile operasyonlar gerçekleştirilmektedir. Hastaneler konsültasyonu sağlamak için 5G ile rahatça bağlantı kurmuştur.

Petrol ve Doğalgaz Kullanım Senaryoları

Rafinerilerde koruyucu ekipmanların kullanımının kontrolü manuel yapılıyorken 5G ile yapay zekâ kullanılarak ve kameralarla görüntülenerek önceden önlem alınması sağlanmaktadır. Güvenlik tarafında mevcut sabit kameralarla güvenlik sağlanırken, 5G ile verileri işleyen kontrol merkezine hızlı bir şekilde verileri aktaran cihazlar mevcuttur.  5G ile farklı sensor dataları ve farklı verilerin otonom veya uzak kontrollü manevra kabiliyetine sahip robotlarla denetimin yapılması sağlanmaktadır.

Otomotiv Fabrikaları Kullanım Senaryoları

Özellikle montaj alanında yazılım yüklenirken Wi-fi kullanılarak yapıldığında işlem bir saate yakın sürerken 5G teknolojisi ile çok daha hızlı işlem yapılabiliyor ve verimlilik artışı sağlanıyor. Boyahaneden çıkmış aracın üzerinde leke veya istenmeyen durumlar manuel yapılırken, 5G ile makine görüsü uygulamaları ile 4k görüntülü endüstriyel uygulamalar kullanılarak verimlilik artışı sağlanıyor.

Eğitim Alanında Kullanım Senaryoları

Hologram teknolojisi ile bir okulun A şehrinde bir öğretmen ders anlatırken diğer şehirlerdeki kampüslerinde de gösterimi sağlanabilmektedir. 5G teknolojisi ile akıllı sınıflardaki tabletlerin ve ekranların hızlı bir şekilde aktarımı söz konusu olmaktadır. Aynı zamanda sınıf içindeki eğitim devam ederken öğrencilerin ders sürecindeki tavrını takip edip öğretmene geri bildirim yapan sistemler mevcuttur.

Demir Çelik Sektörü Kullanım Senaryoları

5G ile içerideki vinçlerin kontrolü ve manuel taşınan levhaların uzaktan kontrolü ile kullanımı sağlanabilmektedir. Monitoring ile veriler toplanarak önleyici geri bildirim alınarak sorunların önüne geçilmesi sağlanmaktadır. Çok yüksek sıcaklıkta gelen levhalar döndürme işlemleri de 5G üzerinden taşınarak ve sıcaklık kontrolü yapılması sağlanmaktadır.

Dr. Selim Süleyman