Faktoring, her türlü mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan kısa vadeli (genellikle 90 gün) ticari alacakların faktoring şirketine (factor) devri, borçlunun bundan haberdar edilerek tahsilatın faktor tarafından yapılması olarak tanımlanmakla beraber, iç ve dış ticarette kullanılan ve özellikle kısa vadeli mal satışlarında kullanılan bir finansman yöntemidir.
Faktoring işlemleri yurt içi ve yurt dışı olmak üzere iki açıdan incelenmektedir. Yurt içi Faktoring; aynı ülkede faaliyette bulunan alıcı, satıcı ve faktor şirketi arasında yapılan faktoring işlemidir. Yurt dışı faktoringde yurt içi faktoringe ilaveten ithalatçının ülkesinde bulunan muhabir faktor eklenmektedir.
Faktoringin, hizmet, finansman ve garanti işlevlerini bir arada yürüten tek finansal teknik olma özelliğinin yanı sıra, faktoring işleminin avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz;
- Satıcı alacağın tahsil edilmesi ve ilgili kayıtların tutulması işlemleri ile uğraşmaz, onun yerine bu işleri faktoring şirketi yürütür. Böylece işletme, bir yandan zamandan tasarruf ederek, üretim, ticaret, işletmesini geliştirme gibi işlerle daha yakından ilgilenme olanağına kavuşurken, öte yandan alacakların tahsilatı ve yönetimi için yapacağı büro ve personel giderlerinden kısmen veya tamamen kurtulur.
- İhracatçı lisan ve ihracat yaptığı ülkenin yasalarını bilmemekten doğabilecek sorunları yaşamayacağı gibi, ülkesindeki faktoring şirketinin ithalat faktoru aracılığı ile ithalatçı firma hakkında elde ettiği bilgilerin kendisine aktarılması sayesinde, malını sattığı kimse hakkında, büyük paralar harcayarak elde edebileceği istihbarat bilgilerine sahip olur.
- Alacakların tahsil edilmesi işleminin faktoring şirketine devredilmesi sonucu, satıcı, bu konu ile ilgili olarak alıcı, yani borçlu ile karşı karşıya gelmeyecek ve bu yüzden aralarındaki ilişkileri olumsuz yönde etkileyebilecek sorunlar yaşamayacaktır.
- Satıcı, alacaklarının vadesini beklemeden, faktoring şirketinden alacağı ön ödeme ile, bu alacaklarının büyük bir kısmını nakte çevirmiş olacak, hammadde alımı gibi maliyetlerini önemli derecede etkileyen satın alımlarını peşin yaparak daha ucuza elde etme olanağına kavuşacaktır.
- Faktoringin finansman işlevi bir kredi veya ödünç verme işlemi değildir. Satıcı alacaklarını temlik ettiğinde bu alacaklar artık faktoring şirketinin alacakları haline dönüşür ve satıcı artık alıcıdan değil faktoring şirketinden alacaklı hale gelir. Bu nedenle faktoring işlemi ile satıcının firmasının yalnız aktiflerinde bir hareket söz konusudur, alacakların bir kısmı kasa, banka gibi likit hesaplara aktarılmış olmaktadır.
- Faktoring yolu ile finansman sağlayan firma, bu finansal teknikte, finansman ile satışlar arasında bir paralellik kurulduğu için, boşuna veya aşırı kaynak kullanma riskinden korunmuş olur.
- Faktoring şirketlerinin temlik aldıkları alacak bedellerinin ödenmemesi halinde doğacak riski üstlenmeleri şeklinde tanımlanabilecek garanti işlevi, borçluların ödeme güçlüğü içine düşmeleri durumunda satıcıyı korumaya yöneliktir
Doç. Dr. Kadir Tuna