Covid-19 Sonrası, Kurumsallaşma Açısından Yeni “Normal”

Tarihte önemli gelişme ve kırılmalar sonrası ortaya çıkan yeni gelişmeler toplum, siyaset ve ekonomi alanlarında değişimleri beraberinde getirir. Yaşadığımız yüzyılda savaşlar, ekonomik ve siyasi bunalımların sonrasında önemli değişimler yaşandı. Benzer bir dönemin eşiğindeyiz. Bilim ve teknoloji alanında gelişimin en yüksek olduğu bir dönemde küresel salgının kontrol altına alınamaması dünyayı birçok konuda değişime zorluyor. Bugünlerde en fazla tartışma konusu “değişimin” ne kadar, nasıl ve hangi sürede olacağı? Her değişim, vazgeçmektir; eski alışkanlıklardan, alışılmış olandan.

Covid-19 ile böyle bir değişimin sürecindeyiz. Salgının küresel olarak etki alanının geniş olması, birçok alanı doğrudan etkileme düzeyi oldukça yüksek olması bekleniyor. Anahtar kelime ise “yeni normal”in ne olacağı? “Yeni normal”den kastedilen eski alışkanlıkların bir tarafa bırakılarak yeni kural ve ilkelerin ortaya çıkmasıdır. Bu gelişmelerden en fazla etkilenecek yapılardan biri de şirketlerdir. Sadece kurumsal olan, büyük ya da küçük olan değil, kurumsal olmayan, küçük ya da büyük tüm şirketler “yeni normal”e hazırlanmalıdır. Bugüne kadar serbest piyasa kuralları şirketlerin bulundukları piyasada rekabet gücüne bağlı olarak kârlılıklarını artırma ve sürdürebilme imkânı tanımıştır. Ancak salgının kontrol altına alınması ve bundan sonra ortaya çıkabilecek muhtemel salgın tehlikesi, ülke otoritelerinin yerel ya da yabancı tüm şirketlere daha fazla müdahale etmesine neden olacaktır. Piyasanın daha fazla müdahaleye açık hâle gelmesi, şirketlerin büyümesini, kârlılıklarını sürdürmelerini güçleştirecektir.

Tek çıkış noktası,“yeni normal”e ayak uyduracak adımlar atmak, yeni dönemin yeni koşullarını yönetmektir. Bu sürece hazır olanlar, kurumsal şirketlerdir. Her ne kadar aralarında küresel çapta geniş üretim ve hizmet ağına sahip olsalar da organizasyon yapılarındaki dinamiklerle yeni döneme uyum sağlayacak mekanizmaya sahiplerdir.

Ana konumuz ise henüz kurumsallaşmayan, kurumsallaşmaya karşı direnç gösteren aile şirketleridir. Bugüne kadar birçok krizde ayakta kalmaya çalışan aile şirketleri büyümek, gelişmek yerine sadece varlıklarını sürdürdüler. Verimsiz yapıları ile bugüne kadar geldiler. Ancak bundan sonra bu tür şirketlerin büyüme, kârlılık ve finansal sağlamlıklarını artırabilmeleri için kurumsallaşmalarını güncellenen yeni yapı ile gerçekleştirmeleri gerekiyor. Kurumsallaşmanın ilgi alanı sadece yönetim kurulu, menfaat sahipleri ile ilişkileri, hissedar hakları, şeffaflık değil. Aynı zamanda iyi bir iş modeli, iyi teknoloji ve dijitalleşme demektir. Kurumsallaşma sadece insan kaynağına yatırımdan ibaret değildir. Aynı zamandan şirketin, bulunduğu sektörde rekabet gücünü artıracak, değişime açık, müşteri taleplerine hızla cevap veren özelliğe sahi olmasıdır.

“Yeni normal”de, tüketicinin öncelikleri değişti. Tüketici harcama kararında eskisi kadar cömert olmayacak. Harcama kalıplarında temel ihtiyaç ile lüks harcama kalemleri arasında tercihler, temel ihtiyaçlara doğru kaydı. Küresel bir işsizlik dalgası korkusu, işini kaybedenlerin şimdiden hızla artıyor olması, tasarruf ve tüketim tercihlerini daha fazla etkileyecek. Bazı iş alanlarının yok olması, yeni iş alanlarının ortaya çıkması hiç de şaşırtıcı olmayacaktır. Şirketler zorlu yeni rekabet koşullarına hazır olmalı.

Doç. Dr. Kadir Tuna

Uzman Hakkında

Prof. Dr. Kadir Tuna
Finansal Yönetim

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İngilizce İktisat Bölümü’nden 1999 yılında mezun oldu. Yüksek lisans ve doktorayı aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde tamamladı.
İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi ve Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü’dür.

Başta İstanbul Üniversitesi olmak üzere çeşitli üniversitelerde bankacılık ve finans konularında lisans ve yüksek lisans düzeylerinde dersler vermektedir. 2003 yılında 5411 sayılı Bankacılık Kanunu Tasarısı TBMM Bütçe Plan Komisyon üyesi, 2005 yılında DPT 9. Kalkınma Planı Finansal Hizmetler Özel İhtisas Komisyon üyesi, 2008 yılında T.C Ulaştırma Bakanlığı İntermodal Finansman Özel İhtisas Komisyonu üyesi ve 2012 yılında T.C Kalkınma Bakanlığı 10. Kalkınma Planı Finansal Hizmetler Özel İhtisas Komisyon üyesi olarak görev yaptı. Tuna, aynı zamanda Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Çatı Dergisi Danışma Kurulu üyesi, Halkbank Beraber dergisi ve Takvim Gazetesi köşe yazarıdır. Televizyonlarda ekonomi alanında yorumculuk yapan Tuna’nın uzmanlık alanı ekonomi, bankacılık ve finanstır

Tüm Uzmanlar
Uzmanın Diğer Makaleleri