Bir şirketiniz varsa veya bir şirketin yönetim kurulunda yer alıyorsanız muhtemelen ESG terimini duymuşsunuzdur. Peki ESG nedir ve neden önemlidir?

Çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG), bir şirketin gezegene ve insanlara ilişkin olarak nasıl faaliyet gösterdiğine dair bir dizi standarttır.

ESG önemli çünkü sosyal bilinçli yatırımcılar artık potansiyel yatırımları taramak için ESG kriterlerini kullanıyor.

Çevresel kriterler bir şirketin gezegenin koruyucusu olarak nasıl performans gösterdiğini inceler. Sosyal kriterler; bir şirketin çalışanları, tedarikçileri, müşterileri ve faaliyet gösterdiği topluluklarla ilişkilerini nasıl yönettiğini inceler. Yönetişim, bir kuruluşun nasıl yönetildiğini ve kontrol edildiğini belirleyen bir dizi sürecin yanı sıra bir dizi kuralı ve en iyi uygulamaları tanımlar.

Çevre kriterleri

Çevresel kriterler bir şirketin enerji kullanımını, yarattığı atık ve kirliliği, doğal kaynakları nasıl koruduğunu ve hayvanlara nasıl davrandığını içerebilir.

Kriterler genellikle bir şirketin karşılaşabileceği çevresel risklerin ve şirketin bu riskleri nasıl yönettiğinin değerlendirilmesinde kullanılır. Örneğin, kirlenmiş araziye sahip mi? Tehlikeli atıkları nasıl bertaraf ediyor? Toksik emisyonları nasıl yönetiyor ve çevre düzenlemelerine nasıl uyuyor?

Sosyal kriterler

Sosyal kriterler şirketin iş ilişkilerini inceliyor. Şirket çalışan sağlığı ve güvenliğine yüksek önem veriyor mu? Şirket kârının bir yüzdesini yerel topluluğa ayırıyor mu? Şirket çalışanları gönüllü çalışmalar yapıyor mu? Diğer paydaşların çıkarları dikkate alınıyor mu?

Yönetim

Bir şirketin ESG'sine bakan yatırımcılar, onun muhasebe ve raporlama yöntemlerinin doğru ve şeffaf olduğunu görmek isterler. Yatırımcılar ayrıca bir şirketin hissedarlarına nasıl davrandığına ve onların önemli konularda oy kullanma haklarına da bakarlar. Yatırımcılar, yönetim kurulu üyelerini seçerken şirketin yasa dışı uygulamalara başvurmadığına ve çıkar çatışmalarından kaçındığına dair güvence ararlar.

ESG eksikliği bir şirketin değerine zarar verebilir

Yatırımcılar artık çevresel, sosyal ve yönetişim kriterlerinin etik kaygıların ötesine geçtiğini anlıyor. Güçlü ESG kriterleri sayesinde şirketler risk içeren uygulamalardan kaçınabilir. Örneğin Volkswagen'in emisyon skandalı şirketin hisse fiyatlarını sarstı ve yatırımcılar milyarlarca dolar kaybetti.

Yatırımcılar ve yatırım firmaları artık ESG odaklı şirketleri ve finansal hizmet şirketlerini arıyor, çeşitli şirketlerin ESG yaklaşımlarını inceleyen yıllık raporlar yayınlıyorlar.

Dünya çapında yaklaşık 30 önemli ESG derecelendirme kuruluşu ve veri sağlayıcısı bulunuyor. ESG derecelendirme kuruluşları küresel büyük ölçekli firmaları kapsıyor ve varlık yöneticileri ile yatırımcılar tarafından sıklıkla kullanılıyor.

Prof. Dr. Kadir Tuna

29.09.2023