Alacakların İzlenmesi ve Tahsilat Etkinliği

İşletmelerin alacak riskini en aza indirebilmesi için söz konusu alacakları yakından izlemesi ve takip etmesi esastır. İşletmelerde alacakların yakından izlenmesi alacaklarda tahsilat etkinliğini artıracağı gibi işletmelerdeki nakit döngüsünü dolayısıyla çalışma sermayesini direkt etkilemektedir.

İşletmeler kredili satışlarından doğan alacaklarını etkin bir şekilde izlemesi durumunda hedeflerine ne ölçüde ulaştıklarını veya bir sonraki dönem, bütçesinde ne kadar alacak riskine katlanabileceğini ölçebilecektir.

Alacak riskinin ölçülmesinde kullanılan yöntemler:

Toplam alacak/Toplam aktif oranı
Alacak devir hızı
Alacakların ortalama tahsil süresi

Toplam alacaklar/Toplam aktif oranı

İşletmelerin toplam aktiflerinin içerisinde alacakların oranının tespit edilmesinde kullanılan toplam alacaklar/toplam aktif oranı işletmelerin alacaklarının durumunu izlemesinde kullandıkları yöntemlerden bir tanesidir.

Bu oranın yüksek olması çok tercih edilen bir durum değildir. İşletmelerin bu oranın yüksek çıkması durumunda alacaklara aşırı bağımlı hâlde oldukları düşünülebilir. Zira alacaklara bağımlı bir işletmenin herhangi bir kriz ortamında veya ekonomide beklenmeyen bir gelişme olması durumunda yükümlülüklerini yerine getirememe ihtimali çok yüksektir.

Alacak devir hızı

İşletmelerin alacaklarını izlerken kullandıkları oranlardan bir diğeri alacakların devir hızıdır. Alacakların devir hızı, alacakların bir mali dönem içerisinde kaç defa tahsil edilme kabiliyetini gösterir. Alacak devir hızı oranı ne kadar çok yüksek çıkarsa işletmelerin alacaklarını o kadar çok sıklıkla tahsil ettiği ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla işletme yönetimleri bu ölçümün sonunda yüksek bir devir hızı oranı ile olmalıdır.

Alacak devir hızlarının yüksek çıkması aynı zamanda işletmelerin faaliyet etkinliklerini göstermektedir ki bu oran aynı zamanda işletmelerin faaliyet oranlarının arasında yer almaktadır. Alacak devir hızı, işletmelerin kredili satışlarından doğan ticari alacaklarının ne kadarlık bir süre içerisinde tahsil edildiğini göstermektedir.

Alacak Devir Hızı Oranı = Kredili Satışlar / Ortalama Ticari Alacaklar formülü ile hesaplanmaktadır.

İşletmelerin bu etkinlik sürelerinin optimal seviyede ayarlanması işletmelerin kârlılığına katkıda bulunacağı için işletmelerin faaliyetlerinin daha verimli şekilde gerçekleşmesi ve işletmelerin daha uzun süre ayakta kalması sonuçlarını beraberinde getirecektir. Dolayısıyla işletmeler için devir hızları çok büyük öneme sahiptir.

Alacakların ortalama tahsil süresi

İşletmelerin alacaklarını izlerken kullandıkları oranlardan bir tanesi de alacakların ortalama tahsil süreleridir. İşletmeler ortalama tahsilat sürelerini görerek alacak politikalarına yön verebilir, alacak risklerinin iyileştirilmesini sağlayabilirler.

İşletmelerin ortalama alacak tahsilat süreleri ile alacak devir hızları doğrudan ilişkilidir. Ortalama alacak tahsilat süresi aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır;

Alacak Tahsil Süresi (Gün) = 365 / Alacak Devir Hızı Oranı

Ortalama alacak tahsilat sürelerinin önemli bir yanı da işletmelerin kredili olarak gerçekleştirmiş oldukları satışlarının paraya çevrilme kabiliyetinin ve buna bağlı olarak tahsilat sürelerinin sektörde rekabet hâlinde oldukları diğer işletmelerle kıyaslanabilmesini sağlamasıdır.

Doç. Dr. Kadir TUNA

Geri

Uzman Hakkında

Uzmanın Diğer Makaleleri

Tüm Makaleleri Görüntüle

Alacakların İzlenmesi ve Tahsilat Etkinliği

Uzman Hakkında

İşlem Başarılı!