Ocak ayının gelmesiyle birlikte milyonlarca vatandaşın maaşı da değişiyor. İşçiler, emekliler, memurlar, işsizler, özel sektör çalışanları, sosyal yardım alanlar özetle toplumun hemen her kesiminin gelirinde değişiklik olacak. Asgari ücret ve enflasyon rakamlarının açıklanması bu gelirlerin hangi seviyede artacağını da belli etti. Şimdi tek tek bu kesimlerin gelir artışlarındaki duruma bakalım.

İŞÇİLER

Yılın son günlerinde toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2024 yılında geçerli olacak yeni asgari ücreti belirledi. Buna göre brüt asgari ücret 20.002 TL’ye net asgari ücret ise 17.002 TL’ye yükseldi. Artış oranı yüzde 49,11 oldu. İşçiler yeni ücretlerini 31 Ocak ya da 1 Şubat’ta almış olacaklar. Böylece 2024 yılı boyunca en az net ücret 17.002 TL olarak uygulanacak.

ASGARİ ÜCRET HESABI

Brüt asgari ücret: 20.002,50 TL

SGK primi (%14): 2.800,35 TL

İşsizlik primi (%1): 200.003 TL

Kesintiler toplamı: 3.000.38 TL

Net asgari ücret: 17.002,12 TL

İŞVERENE MALİYET

Asgari ücret: 20.002,50 TL

SGK primi (%15.5): 3.100,39 TL

İşsizlik primi (%2): 400,5 TL

İşverene maliyet: 23.502,94 TL

İşverene destek: 700 TL

1 YILLIK ARTIŞ YÜZDE YÜZ

1 Temmuz 2023: 11.402

1 Ocak 2024: 17.002

Artış oranı: %49,11

Artış miktarı: 5.600 TL

1 Ocak 2023: 8.506 TL

1 Ocak 2024: 17.002 TL

Artış oranı: %99,88

Artış miktarı: 8.496 TL

ÖZEL SEKTÖR ÇALIŞANLARI

Asgari ücrete yapılan yüzde 49,11 oranındaki artış tüm özel sektör çalışanları için de maaş zammı anlamına gelecek. Asgari ücretle çalışanların maaşları yüzde 49,11 artarken bu rakamın üzerinde maaş alanların da ücretleri yukarı doğru çekilecek. Özel sektörde bilançoların yüzde 40-50 arasında yapıldığı belirtiliyor. Öte yandan asgari ücretten vergi alınmaması uygulaması da devam edecek. Yüksek maaşlardaki asgari ücret kadar kısım da vergiden muaf tutulacak.

SSK VE BAĞ-KUR EMEKLİLERİ

Emekliler için ocak ayı 2024 yılının ilk 6 ayı için artış zamanı oluyor. SSK ve BAĞ-KUR emeklileri 6 aylık oran kadar enflasyon artışı alıyor. 5 aylık enflasyon yüzde 33,66 olurken 6 aylık enflasyon da yüzde 37,57 olarak açıklandı. SSK ve BAĞ-KUR emeklilerinin yüzde 37.57’lik enflasyon zammı kök aylıklara yansıtılacak. Emeklilere ayrıca bir iyileştirme de bekleniyor. Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla başlatılan çalışma tamamlanınca detaylar belli olacak. İyileştirme yasal düzenlemeyle yapılacağından, bir kanun teklifi hazırlanarak Meclis’e sevk edilecek. TBMM, 16 Ocak’a kadar tatile girmişti. Meclis’in açılmasıyla düzenlemenin hızla yasalaştırılması, emeklilerin bu artıştan ocak ayı içinde yararlanması planlanıyor. Ancak şu anda kesinleşen enflasyon artışı oranı yüzde 37,57. Ayrıca 7.500 TL olan taban maaşın arttırılması ve kök maaşlarla ilgili bir seyyanen düzeltme yapılması da gündemde.

MEMURLAR VE MEMUR EMEKLİLERİ

Memurlar ve memur emeklileri de SSK ve BAĞ-KUR emeklileri gibi yılda iki kez artış alıyor. Ocak ve temmuz ayındaki artışlar toplu sözleşmede belirleniyor. Bunun üzerine de enflasyon farkı konuluyor. Enflasyon aralık ayında yüzde 2,93, 2023 yılında yüzde 64,77 oldu. Böylece 2023’ün ikinci yarısındaki enflasyon 37,57 olarak gerçekleşti. Memurların ve memur emeklilerinin enflasyon farkı bu veriye göre yüzde 29,78 olarak hesaplanırken; yüzde 15 artışın da eklenmesiyle bu kesimin ocak zammı yüzde 49,25’i buldu. En düşük emekli aylığı memurlarda 9 bin 877 liradan yüzde 49,25 artışın yansıtılmasıyla 14 bin 741 lirayı buldu.

SOSYAL DESTEKLER

Yeni yılla birlikte bir zam da sosyal desteklere yapılacak. Memur maaş katsayısındaki yüzde 49,25 artışla birlikte yaşlılardan engellilere, hastalardan çocuklara kadar pek çok kesime yapılan ödemeler güncellenecek. Sosyal güvencesi olmayan 65 yaş üstü vatandaşlara ödenen aylık 2 bin 348 liradan 3 bin 504 liraya çıkıyor. 65 yaş aylığı için kişinin kendisinin ve eşinin gelirine bakılıyor. 2023’ün ikinci yarısında kişi başına düşen gelir 3 bin 800 liranın altındaysa 65 yaş aylığından yararlanılabiliyordu. Bu tutar da bu ay asgari ücretteki artışla 5 bin 667 liraya yükseldi. Bakıma muhtaç olan yaşlılar ve engelliler için sağlanan 5 bin 97 lira tutarındaki evde bakım desteği de 7 bin 608 liraya yükseliyor. Bu destekten yararlanmak için bakılan hane içindeki kişi başı gelir sınırı da bu ay yeni asgari ücretle değişti. Gelir sınırı 7 bin 601 lira 55 kuruştan 11 bin 334 lira 75 kuruşa çıktı. Yüzde 40-69 engeli olanlara ödenen aylık bin 874 liradan 2 bin 797 liraya, yüzde 70 ve üzeri engeli olanların aylığı da 2 bin 811 liradan 4 bin 196 liraya yükseliyor. Bu aylıktan hane içinde kişi başına düşen geliri 3 bin 800 liradan az olanlar yararlanıyordu. Bu tutar da bu ay devreye giren yeni asgari ücretle 5 bin 667 lira oldu. 18 yaşından küçük engellilerin yakınlarına verilen aylık da 2 bin 797 liraya çıkıyor. Bu destekten yararlanmak için hane içinde kişi başına düşen gelirin 3 bin 800 liradan az olması gerekiyordu, yeni rakam 5 bin 667 lira oldu. Tüberküloz veya SSPE hastalarına yapılan yardım da 5 bin 97 liradan 7 bin 608 liraya ulaşıyor.

AİLELERE ÇOCUK DESTEĞİ

Çocukların ailelerinin yanında bakımına imkân sağlanması amacıyla verilen Sosyal ve Ekonomik Destek kapsamında okul öncesi için ödeme 2 bin 421 liradan 3 bin 614, ilköğretimde okuyan çocuk için 3 bin 632 liradan 5 bin 421, ortaöğretimde okuyan için 3 bin 874 liradan 5 bin 782, yükseköğrenimde okuyan için 4 bin 358 liradan 6 bin 505 liraya çıkıyor. Ortaöğrenim seviyesinde olup okula devam etmeyenler için yapılan ödeme 3 bin 614, kurum bakımından ayrılan gençler için yapılan ödeme de 2 bin 891 liraya yükseliyor.

İŞSİZLER

Yeni yılda işsizlik maaşı da yükselecek. İşsizlik maaşının taban ve tavan ücretleri yeni asgari ücrete göre belirlenecek. En düşük işsizlik maaşı brüt asgari ücretin yüzde 40’ı kadar olurken en yüksek rakam da brüt asgari ücretin yüzde 80’i kadar oluyor. Bu durumda en düşük işsizlik maaşı 7.940 TL’ye en yüksek işsizlik maaşı da 15.880 TL’ye çıkacak.

İŞSİZLİK MAAŞI                                MEVCUT              ZAMLI

En az (Damga vergisi kesilmiş)      5.325,07             7.940,21
En çok (Damga vergisi kesilmiş)   10.650,15         15.880,44

KIDEM TAZMİNATLARI

Yeni yılda alınacak kıdem tazminatlarının taban ve tavan miktarları da artacak. En düşük aylık kıdem tazminatı miktarı yeni asgari ücret olan 20.002 TL’den hesaplanacak. En yüksek aylık kıdem tazminatı ise memurlara yapılacak zam oranında artacak. Yüzde 49,25 artış ile 23.489 lira olan tavan kıdem tazminatı alık 35.058 TL’ye kadar yükselecek.

NE ZAMAN ÖDENECEK?

Emekliler zamlı maaşlarını ayın 17’sinden itibaren alacak. SSK emeklileri 17-26 Ocak, BAĞ-KUR emeklileri de 25-28 Ocak tarihleri arasında zamlı aylıklarını hesabında görecek. Memur emeklilerinin aylıkları ise ayın başında ödeniyor. Ocak artışının belli olmasının ardından oluşan zam farkı ay içerisinde hesaplara yatırılacak. Maaşını aylık alanlara bir aylık zam farkı ödenecek. Ödeme tarihi önümüzdeki günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından duyurulacak. Memurlar zamlı maaşlarını 15 Ocak’ta hesaplarında görecek. Maaşlarla birlikte 14 günlük zam farkı da memurların hesaplarına yatırılacak.

Faruk Erdem

04.01.2024