Türkiye bütün dünyayı etkisi altına alan virüs salgınını en az hasarla atlatan ülkelerin başında geliyor. Özellikle ikinci çeyrek büyüme rakamları ve sonrasındaki V tipi toparlanma sürecine bakıldığında Türk ekonomisinin performansı başta OECD ülkeleri olmak üzere dünyada ilk sıralarda yer alıyor.
Haziran ayı ile birlikte başlayan toparlanma süreci ve destekler üç ana konuda yoğunlaştı. İşyerlerinin korunması, çalışanların korunması ve hane halklarının korunması.
Destek paketlerinde çalışma hayatı ile ilgili olan kısımlara baktığımızda özellikle Kısa Çalışma Ödeneği gerek esnaf gerekse KOBİ’lere sağlanan finansman imkânları özellikle istihdamın korunması noktasında büyük katkı yaptı.
Fesih yasağı ile birlikte getirilen nakdi ücret desteği hem işçiyi hem işvereni korudu. 4 milyona yakın çalışana ödenen Kısa Çalışma Ödeneği de yine işyerlerinin üzerindeki ücret yükünü alarak toparlanmalarını hızlandırdı.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanan ve önümüzdeki üç yılın yol haritasını çizen Yeni Ekonomi Programı’nda da ana hedef istihdam olarak görülüyor. Bunun için de çok kapsamlı düzenlemeler geliyor. Büyümeyi ve istihdamı önceleyen programda gelecek dönemle ilgili çalışma hayatını yakından ilgilendiren çok önemli konular yer aldı. Hem kamuda hem özel sektörde esnek ve uzaktan çalışma modelleri ile 25 yaş altı ve 50 yaş üstü vatandaşların istihdamını kolaylaştırıcı programlar dikkat çekiciydi. YEP’teki hedefler doğrultusunda da hazırlanan istihdam paketi tamamlanarak bu ay içinde Meclis’e sunulacak.
İş sağlama ile ilgili tedbirler
Yeni Ekonomi Programı’nda istihdam ile ilgili tedbirlerden bazıları şöyle sıralandı:
*COVİD-19 salgını sonrası ekonomik toparlanmayı destekleyici, gençlerin deneyim kazanarak işgücü piyasasına girişlerini kolaylaştırıcı, kısmi süreli çalışmayı teşvik edici ve işgücü piyasasına ilişkin yapısal düzenlemeleri de içeren İstihdam Kalkanı Paketi hayata geçirilecektir.
*"Hızlı işe dönüş desteği" ile işsizlik ödeneğinden yararlandırılan kişilerin işgücüne daha çabuk geri dönmeleri teşvik edilecektir.
*25 yaş altı gençler ile 50 yaşın üstünde olan çalışanların istihdam edilebilirliklerini kolaylaştırmak için daha esnek koşullar sağlanacaktır.
*50 yaş üstü tam zamanlı çalışanların kısmi zamanlı çalışmaya geçişi teşvik edilecek, bu sayede iş ve yaşam dengesi daha sağlıklı hâle getirilecektir.
*10 günden az çalışan 25 yaş altı gençlerin daha kolay istihdam edilmesine imkân sağlayacak düzenleme ile gençlerin deneyim ve beceri kazanmaları sağlanacak ve işverenlerin gençleri tercih etmesi desteklenecektir.
*COVİD-19 salgını sonrası ihtiyaç duyulan uzaktan çalışma dahil, mevzuatta tanımlanan ancak uygulama alanı bulamayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliğini artırmaya yönelik ikincil mevzuat çalışmaları tamamlanacaktır.
Kamuda yeni dönem
Programda kamu personeli ile ilgili de değişiklikler yer aldı:
*Kamuda kadro ve pozisyonların iş tanımları yapılacak, çalışanların yetkinlikleri belirlenecek, norm kadro çalışmaları gerçekleştirilecek.
*Norm kadro çalışmasıyla derece kademeye göre ücret sorunu çözülecek.
* İş tanımı ve yetkinlikler dikkate alınarak norm fazlası personelin yeniden yerleştirilmesi yapılacak.
* Hedef ve yetkinlik bazlı performans değerlendirme sistemi oluşturularak başarılı personelin ödüllendirilmesi sağlanacak.
* Kamu İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi kurulacak.
* Başarılı memur ödüllendirilecek.
İşsizlere özel ilgi
Yeni Ekonomi Programı'nda işsizlerle ilgili de birçok proje yer aldı. Bunlardan birisi şöyle tarif edildi: "İşsizlerin profil, beceri, beklenti ve istihdam edilebilmelerini engelleyen unsurların tespit edilmesi ve bu kişilerle ilgili özelleştirilmiş politikaların uygulanmasına yönelik İşsiz Profil Envanteri Araştırması yapılacaktır."
Yeni yasa ile primler devletten
Yeni Ekonomi Programı’ndaki hedefler doğrultusunda hazırlanan istihdam paketi yasal düzenlemelerle önümüzdeki dönemde çalışma hayatında köklü değişiklikleri ve yeni destekleri de hayatımıza sokacak.
Pakette en dikkat çekici noktalardan birisi hızlı işe dönüş desteği olarak görülüyor. Kısa Çalışma Ödeneği’nden sonra yeniden normal çalışmaya dönen işletmelere prim desteği verilirken, işsizlik ödeneği alanların yeniden istihdama katılımı da teşvik edilecek.
İşsizlik ödeneği alırken 3 ay içerisinde istihdama katılanların sigorta primlerini işsiz kaldıkları süre kadar devlet karşılayacak. Böylece işsizlik ödeneğinden yararlandırılan kişilerin işsiz kaldıkları süre azaltılacak ve iş gücüne daha çabuk geri dönmeleri teşvik edilecek.
Yine yasada esnek ve uzaktan çalışma modelleriyle ilgili düzenlemeler de yer alacak. 25 yaş altı ve 50 yaş üstü vatandaşların iş gücüne daha kolay girmelerini sağlayacak tedbirler de pakette yer alacak.