Aralık ayı ile birlikte asgari ücret yeniden gündem oldu. Her yıl olduğu gibi bu yılda aralık ayında Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplanarak 2024 yılı için uygulanacak en düşük ücreti belirleyecek. 31 Aralık 2023 tarihine kadar da bu ücret açıklanacak ve 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olacak. Asgari ücret salt işçilerin maaşını belirlemiyor. Birçok ödeme ve borçlanmanın da parametresini oluşturuyor. Bu yönüyle asgari ücret 81 milyona dokunuyor. Asgari ücretin etkilediği konulardan biri de prim satın almak için yapılan borçlanmaların ödemeleri.

Yasalarımıza göre emekli olabilmek için belli bir primi doldurmak, erkekler için 25, kadınlar için 20 yıllık sigortalı süresini tamamlamak ve EYT yasası dışında kalanlar için ise belli bir yaşa gelmek gerekiyor. Yaş ve yıl dışındaki prim şartı ise çalışarak ya da kendi işini yaparken ödeyerek tamamlanıyor. Bunların dışında primi eksik olanlar için ise borçlanma imkânları var. Kadınlar sigortadan sonra dünyaya gelen üç çocuğunu borçlanarak altı yıl yani 2160 gün satın alabiliyor. Erkekler ise askerde geçen günlerini borçlanarak satın alıp primlerine ekleyebiliyor. Hatta eğer askerlik sigortadan önce ise işe giriş tarihi satın alınan gün kadar geriye götürülüyor. Bu yöntemlerle çok sayıda sigortalı EYT kapsamına girerek yaş şartı olmadan emeklilik hakkına kavuştu. Yurt dışındaki vatandaşlarımız da yurt dışı borçlanma yaparak günlerini arttırabiliyor.

Borçlanmalar yani prim satın almalar için ödenecek paranın asgarisi brüt asgari ücrete göre hesaplanıyor. Aylık ödemeler doğum ve askerlik borçlanmasında brüt asgari ücretin yüzde 32’si kadar olurken, yurt dışı borçlanmalarda bu oran yüzde 45 olarak uygulanıyor. 2023 yılı için brüt asgari ücret 13 bin 414 lira olarak uygulanıyor. Buna göre bir aylık doğum ve askerlik borçlanması için 4.292 lira, yurt dışı borçlanma için ise 6.036 TL ödeniyor. Borçlanmalarda ne kadar güne ihtiyacınız varsa o kadar gün satın alabiliyorsunuz.

Borçlanma miktarları geçerli brüt asgari ücrete göre belirlendiği için asgari ücrette yapılan her artış borçlanma maliyetlerini de yukarı çekiyor. Asgari ücret artışları genel olarak enflasyona göre yapılıyor. Geçtiğimiz yıllardaki artışlara bakıldığında artışların çoğunlukla enflasyonun üzerinde yapıldığı görülüyor. 2024 yılı için ise masaya gelecek enflasyon rakamları tahmini olarak yıllık yüzde 65 oranında, altı aylık ise yüzde 38 civarında olacak. Buna göre asgari ücretin yüzde 40-50 arasında artması öngörülüyor. Asgari ücrete yapılacak bu artışlar borçlanma maliyetlerini de yüzde 40-50 oranında yukarı çekecek. Ancak bu masraftan kurtulmanın yolu var.

Emeklilik için pirime ihtiyacı olanlar eğer borçlanma başvurularını aralık ayının sonuna kadar yaparlarsa 2023 yılına ait asgari ücrete göre ödemede bulunacaklar. Eğer başvuru ocak ayına kalırsa bu kez belirlenen yeni asgari ücrete göre rakam ortaya çıkacak. Yüzde 40-50 arısında bir artış düşünüldüğünde iki yıllık bir çocuk borçlanmasında 50 bin liranın üzerinde fazladan para ödeme durumu ortaya çıkacak. Bu rakamları örneklendirirsek sonuç şöyle oluyor:

Bugün aylık borçlanma miktarı 4.292 TL olarak uygulanıyor. Eğer asgari ücret yüzde 40 artarsa bu rakam 6.009 TL’ye, yüzde 50 artış olursa 6.435 TL’ye yükselecek. Aylık fazladan ödenen para 2 bin lirayı geçmiş olacak. Bir yıllık borçlanan birisi aralık ayında başvurursa 51.504 TL öderken, ocakta başvurduğunda yüzde 40 artışta 72.108 TL, yüzde 50 artışta ise 77.256 TL ödeyecek. Rakam iki yıllık bir çocuk borçlanmasında daha da artacak. Bugün bir çocuk borçlanması 103.008 TL olurken yüzde 40 artışta 144.216 TL, yüzde 50 artışta ise 154.512 TL’ye çıkacak. Dolayısıyla bir çocuk borçlanacak olan bir anne aralık ile ocak arasında 51 bin liradan fazla para ödemek zorunda kalacak. Bu yüzden aralık ayı bitmeden borçlanma başvurusu yapmak gerekiyor.

Borçlanmalarda öncelikle başvuru yapılıyor. O yüzden şu anda ödeme gücü olmayan birisinin de borçlanma başvurusu yapmasında fayda var. Başvurular e-Devlet’ten yapılıyor. SGK bu başvuruyu inceleyip size bir ödeme emri gönderiyor. Bu ödeme emrinin gelmesi bir ayı buluyor. Daha sonra da iki-üç aylık bir ödeme süresi bulunuyor. O yüzden aralık ayında başvuran bir sigortalının ödeme durumu mart ayını bulabiliyor. Ödeme zamanı gelince eğer ödeyemezseniz başvurunuz iptal ediliyor ve yeniden başvurmanız gerekiyor.

BORÇLANMADA KAZANÇ TABLOSU

ASGARİ ÜCRET      AYLIK         YILLIK          FARK          2 YILLIK       FARK

13.414 (2023)        4.292         51.504             -              103.008            -

Yüzde 40 artış        6.009         72.108       20.604         144.216       41.208

Yüzde 50 artış        6.435         77.256       25.752         154.512       51.504

Faruk Erdem

07.12.2023