Ekim ayının gelmesiyle birlikte TBMM açılır açılmaz milyonları ilgilendiren yasalar da ardı ardına gündeme gelmeye başladı. İlk torba yasa ile birlikte vatandaşları borç yükünden kurtaracak birçok düzenleme de hayata geçiyor. İcralık olmuş borçların tasfiyesi, kara liste dediğimiz kredi risk merkezindeki isimlerin silinmesi, KYK borçlarının gecikme zamlarının kaldırılması, vergi istisnaları bunlardan bazıları.

Yine sosyal konularla ilgili sözleşmelilerin kadrosu, geçici işçiler ve taşeronlarla ilgili iyileştirmeler de gündeme gelecek. Bu arada milyonlarca vatandaşın beklediği Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) olarak adlandırılan düzenleme ile ilgili çalışmalar da devam ediyor ve yetkililer aralık ayını işaret ediyor.

Bu konuda yani EYT düzenlemesiyle ilgili beklentiler de büyük. Birçok vatandaş bu yasa ile birlikte emeklilik imkânına kavuşmuş olacak. Ancak yasanın emeklilik sağlaması için bazı şartlar da gerekiyor. Bunlardan birisi prim şartı olacak. Yani belli bir gün prim ödenmiş olması lazım. Yine emeklilik için kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıl gibi bekleme süreleri de var. Bütün bunların detaylarını yasa çıktığında göreceğiz.

Bugün aslında prim günü eksik olan ve bunu borçlanma ile tamamlamak isteyen sigortalılar için önemli bir hatırlatma yapmak istiyoruz. EYT yasasından yararlanmak için ya da emeklilik hakkını elde etmek, primlerini tamamlamak için çeşitli borçlanma yöntemleri var. İşte askerlik süreleri, doğumdan sonra geçen süreler, yurt dışında geçen süreler gibi prim yatırılmayan dönemlerin parası ödenerek çalışılmış gibi tescil edilmesi sağlanabiliyor. Askerlikte geçen sürelerin tamamı borçlanılabilirken kadınlar sigortadan sonra yaptıkları doğumlar için üç çocuğa kadar borçlanma yapabiliyor. Böylece her çocuk için 2 yıl olmak üzere toplamda 6 yıl yani 2.160 gün kazanabiliyor. Yine yurt dışında 18 yaşından sonra kadınlar için geçen süreler, erkekler için ise çalışılan süreler satın alınarak Türkiye’deki emeklilik hesabında kullanılıyor. Böylece birçok sigortalı borçlanma yoluyla eksik primlerini da tamamlamış oluyor.

Bu prim satın alma işlemine de borçlanma deniliyor. Burada borçlanarak yani parasını ödeyerek prim satın alınıyor. Bu borçlanma miktarları ise yürürlükteki asgari ücrete göre belirleniyor. En düşük ödeme tutarı brüt asgari ücretin yüzde 32’si kadar oluyor. Bugün 6471 lira olan brüt asgari ücrete göre en düşük aylık ödeme 2.070 TL olarak alınıyor. Dolayısıyla askerlik ve doğum borçlanmasında bu rakam kullanılıyor. Örneğin 1 çocuk için en düşük borçlanma 49.680 TL olurken en düşük 18 aylık askerlik borçlanması ise 37.260 TL’yi buluyor. Tavandan ödemek isteyenler ise bunun 7,5 katını ödemek durumunda. Siz iki rakam arasında bir rakam da belirleyebiliyorsunuz.

Gelelim burada aralık ayının önemine. Eğer bu borçlanmaları aralık sonuna kadar yaparsanız bugünkü asgari ücretten yani aylık 2.070 TL’den yaparsınız. Ancak borçlanmayı ocak ayına bırakırsanız bu kez 2023 yılında uygulanacak asgari ücret geçerli olur ki yapılacak zam sizin maliyetinizi de artırır. Yapılan açıklamalar gösteriyor ki asgari ücrete geçen sene olduğu gibi güçlü bir artış yapılacak. Bu da borçlanma ve prim ödeme miktarlarını yukarı çekecek. Bu noktada tavsiyemiz maliyetinizi en az yüzde 30-40 aşağı çekebilmek için ne yapıp edin ve aralık sonuna kadar borçlanmalarınızı yapın.

Faruk Erdem