YASTIK ALTI ALTIN GELİŞMELERİ

Altın fiyatlarının yüksek seyrettiği ve kurun da aşırı değerlenme baskısı altında kaldığı 2010-2011 yıllarında gündeme gelen altın bankacılığı adına gelişmeler eldeki veriler değerlendirildiğinde potansiyelinin altında görünüyor. Maden Tetkik Arama verilerine göre yer altında 1000-1100 ton altın rezervi bulunan Türkiye’nin, yıllar boyunca birikimli şekilde yastık altında tutulan altın miktarı ise en düşük hesaplarda 2500 ton civarında hesaplanıyor. Hazırda bulunan 3500 ton civarında altın rezervine karşılık, Bist Kıymetli Madenler piyasasının ithalat verileri ise cari açık açısından dikkat çekici. Özellikle 2011 sonrası ortalama ithalat tutarı yıllık 180 ton civarında, sadece 2017 yılında  bu rakam 360 ton. Yine 2010-2011 dönemi sonrası gündeme gelen rezerv opsiyon mekanizması içerisinde bankaların zorunlu karşılıkların bir kısmını (%30’a kadar) altın ile tutma imkânı sağlayan düzenlemeye ve o dönemki hükümet-bankalar işbirliği çalışmalarına rağmen yakalanan altın bankacılığı ivmesi sonrasında özellikle geleneksel bankacılıkta altın potansiyelinin gerektirdiği ölçüde değil. Bankacılık düzenleme ve denetleme kurumu rakamlarında (BDDK) gram altındaki fiyat değişimleriyle yükselen bir değer olarak görünen kıymetli maden depo hesaplarının katettiği mesafe, 2010-2011 dönemi sonrası 15 Milyar TL seviyelerinden 39 Milyar TL seviyesine yükseldi ancak ton/ağırlık bazındaki değişim TL bazındaki artışın altında. (TL bazında değişim %160, ortalama ton bazında fiyat değişimi %85) Dolayısıyla 2010-2011 döneminden 2018 dönemine net kümülatif artış 8 senede %80, yıllık ortalama %10.
 
2017 yılında yeniden ekonomi yönetimiyle canlandırılmaya çalışılan yastık altı altın potansiyeli, Altın ile ilişkili tahvil/sukuk gibi yeni enstrümanlarla  2017-2018 yılının tamamında toplamda 6,5 ton civarında gerçekleşti. 2018 kıymetli maden depo hesaplarına bakıldığında 2012-2017 dönemi ortalamasına göre pozitif bir ivme kazandığı görülüyor ancak hem Bist ithalat ortalama rakamları hem de yıllık altın üretimi ve toprak altı rezerv rakamları göz önüne alındığında yastık altı altın penetrasyon oranı henüz hala oldukça düşük seviyelerde.
 
2010-2011 sonrası TCMB resmi rezervlerinde önemli bir yer tutmaya başlayan altının milli ekonomi adına dolarizasyonu azaltıcı yönde etkisi oldukça önemli ancak altın ihtiyacının milli kaynaklar yerine ithalat ağırlıklı olarak karşılanması cari açık açısından düşündürücü kanımca.
 

Dr. K. Dağhan Gökçe

Uzman Hakkında

Dr. Öğr. Üyesi K. Dağhan Gökçe
Yatırım Danışmanlığı

Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden lisans derecesi, ABD California Eyalet Üniversitesi ve UC Berkeley ortak programından işletme-iş idaresi alanında yüksek lisans, yine Boğaziçi Üniversitesi’nden ekonomi ve finans alanında yüksek lisans derecesine sahiptir. Gökçe, İstanbul Üniversitesi'nde finans doktora çalışmalarını 2016 yılında tamamlamıştır. Bilgi Üniversitesi’nde matematik finans dersleri veren K. Dağhan Gökçe, Nisan 2021’den bu yana Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi İngilizce İşletme Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Bununla birlikte makro-ekonomi alanında global piyasaları günlük olarak İngilizce, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca takip etmekte, global emtia piyasaları, hisse senetleri, vadeli ve türev piyasalar ile ilgili günlük yorumlarda bulunmaktadır. Boğaziçi Üniversitesi’nde risk yönetimi ve KOBİ danışmanlığı üzerine de çalışmalarda bulunmaktadır. Uzmanlık alanı politik-ekonomi, finansal yatırım ürünleri ve KOBİ risk danışmanlığıdır.

 

2002 yılında California İş Geliştirme Merkezi’nde Pazarlama Müdür Yardımcılığıyla başladığı kariyerine Fiat Auto’da Yedek Parça Ürünleri Pazarlama ve Satış Yöneticisi, makro ekonomi ve bölgesel gelişim alanlarında 23. Dönem TBMM Milletvekili Danışmanlığı, Hisar Şirketler Grubu’nda Finansal Yönetim, Forextraview dergisinde köşe yazarlığı, Turkey Tribune web sitesinde köşe yazarlığı ve yazarlık, Halkbank SMES Yatırım Danışmanlığı, Risk Turk’te Eğitim Danışmanlığı, Saxo Bank’ta Makro Ekonomist, Boğaziçi Üniversitesi’nde misafir öğretim üyeliği yaparak devam etmiştir. K. Dağhan Gökçe; Hisar Ev Aletleri ve Polathan Dayanıklı Tüketim şirketlerinde finans ve planlama sorumlusu, Turkey Tribune web sitesinde makro global ekonomi ve Merkez Bankası faaliyetleri ile ilgili köşe yazarıdır.

Tüm Uzmanlar
Uzmanın Diğer Makaleleri