Dünya ekonomisi için başta petrol ve doğalgaz fiyatları olmak üzere enerji fiyatları oldukça önemlidir; zira günlük hayatımızda kullandığımız ürünlerin ya hammaddesidir ya da ara mamulüdür. Bu özelliğinden dolayı küresel enflasyon sepetlerinde kritik ağırlığa sahiptir ve hanehalklarının ekonomik koşullarını yakından ilgilendirir.

Bir diğer ağırlık ise temel gıdadır ve bu ürün grubu hanehalklarının günlük ihtiyacı olan besin kaynaklarını oluşturur; temel gıda dediğimizde akla başta buğday ve mısır olmak üzere ayçiçegi gibi emtialar gelir. Kısaca detayını vermeye çalıştığımız enerji ve temel gıda gruplarının ekonomilere ve enflasyona etkisi güncel finans sisteminde halihazırda ciddi maliyet riskleri barındırmaktaydı. Bu gerçeklik Rusya-Ukrayna savaşı öncesi tüm ekonomik ve finansal sistemi pandemi ve arz yollarında yaşanan aksaklıklar dolayısıyla tehdit etmekteydi.

Üstüne Ukrayna gibi kritik tarım ihracatçısı bir ülke ile Rusya gibi kritik enerji ihracatçısı bir ülkenin savaşı da etkilenince ABD’de ve Fed tarafında enflasyon canavarının alarm zilleri çalmaya başladı.

Bahsettiğimiz makro durumun yansımalarını hem Biden’ın ulusa seslenişinde hem hazine bakanın açıklamalarında hem de Fed Başkanı Powell'ın senato oturumlarında verdiği bakış açısında net olarak görebiliyoruz. Anlaşılıyor ki Fed’in 2008 krizi sonrası muazzam seviyeye çıkan bilanço genişlemesi ve aşırı gevşek faiz politikası enflasyon canavarına karşı sert şekilde devreye alınacak. Sert derken 25’er baz puanlık faiz artırımlarından bahsediyoruz fakat ardı ardına belirli bir seviyeye ulaşacak şekilde planlı...

Maalesef ki bu gerçeklik halihazırda pandemi yönlü arz ve talep dengesizliği yaşayan ülkeleri kurlar üzerinden vurmayı sürdürecek gibi görünüyor. Özellikle enerji ve tarım ürünleri ithalatçısı olanlar ve faiz-enflasyon dengesizliği yaşayan ülkeler. Bu durumun algılanmasında yaşanabilecek her gelişme bir yandan makro küçülme ve resesyon riski taşırken diğer yandan da enflasyon canavarının daha da azdırılmasına sebebiyet verebilecektir.

Dr. K. Dağhan Gökçe