ABD Seçimlerinde Belirleyici Faktörler

 Kasım ayındaki ABD seçimleri piyasalar adına giderek daha kritik ve belirsiz hâl almaya başlıyor. Bir yandan Trump aşı ile ilgili gelişmeler sayesinde Biden lehine oldukça açılan farkı kapatıyor diğer yandan da Fed üzerinde baskıyı artırarak piyasaya likidite enjekte edilmesini ve borsaların ralli yapmasını sağlıyor. Fed açısından II. Dünya Savaşı sonrası kurulu düzen içerisinde piyasaları iyimser tutmak, majör bankaları %0-%0,25 bandında bol bol fonlamak ve belli başlı ABD teknoloji şirketlerini daha da değerli ve likit hâle getirmek varoluşunun ve hegemonyasının dayanağı; ancak bu özelliğini ABD başkanlarını, seçimlerini etkilemek adına zaman zaman ağırdan alarak kullanıyor. Pandemi öncesi 2019 sonlarında farklı bir tablo çizen ve faiz indirme işini ağırdan alan Fed, hemen 2020 yılının başlarında tam tersi bir çizgiye geçerek pandemi bahanesiyle bilançosunu neredeyse iki kat artıracak şekilde piyasaya destek sağlayabiliyor. Görünürde makro ekonomik dengeler adına alınan bu aksiyonlar, işin arka planında ABD başkanını ve ABD'nin küresel stratejisini etkinleştirmek adına faal hâle getiriliyor.

 
Aslında tam da bu noktada ABD başkanının Cumhuriyetçi ya da Demokrat kanattan olmasının sonuçlar anlamında fazla bir anlam ifade etmediğini belirtmek gerekiyor; zira devlet politikaları devlet başkanından bağımsızdır ve devlet başkanları amaca hizmet edecek araç olarak gündemdedir. Araç dediğimizde ise Cumhuriyetçilerin nispeten daha sert tutumu ile Demokratların nispeten daha ılımlı tarzlarını kastediyoruz aslında. Amaç dediğimiz ise birinci sırada Çin'in varlığı hemen arkasından da Orta Doğu'da İsrail'in güvenliği ve varoluşunun garantisi. Birinci sıradaki amaca karşılık stratejiler ve taktikler tam netleşmiş durumda değil gördüğüm kadarıyla; lakin ikinci sıradaki amaç için barışçıl bir yol üzerinden gidildiği ve bu durumun da 20. yüzyılın gerçeklerine taban tabana zıt şekilde İsrail-Arap barışı üzerinden çözümlenmeye çalışıldığı görülüyor.
 
Kasım başı seçimlerine geri dönersek; Orta Doğu meselesinin çözümünde ABD'nin bir kanadı İran'a karşı çok daha sert bir tutumu savunurken, bir diğer kanadı güncel barış gelişmeleri üzerinden gidişatı onaylıyor. Demokratların ise barışçıl tarafa daha yakın olduğunu ve İran'a savaş açılması hususunda Trump'ın yetkilerini kısıtladığını hatırlatmak gerekir. Dolayısıyla Orta Doğu gelişmeleriyle ilgili Cumhuriyetçilerin ve Demokratların arasında kurulacak karşı ittifaklar bağlamında ufak tefek nüanslar var. Fed'in de tam bu noktada görevi faizleri düşük tutmaya devam ederek piyasayı fonlamayı sürdürmesi ve bu konuda elini rahatlatacak yegâne unsur petrol fiyatlarının 40-55 dolar bandında kalması, tutulması. Bahsettiğimiz çerçeveden bakıldığında Orta Doğu meselesine yaklaşım, ABD başkan adayları için değişmiyor ve durum Trump lehine, Çin konusunda ise kafa karışıklığı devam ediyor. Dolayısıyla ABD başkanlık seçimlerinin sonucu seçime bir ay kala %50-%50 olasılık olarak karşımıza çıkıyor. Fed konusunda herhangi bir şüphe yok ve eksiksiz şekilde görevini yerine getiriyor ancak adayların Çin ile ilgili söylemleri ve kararları seçim sonucunu belirlemeye daha fazla etki edecek gibi görünüyor.

Uzman Hakkında

Dr. Öğr. Üyesi K. Dağhan Gökçe
Yatırım Danışmanlığı

Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden lisans derecesi, ABD California Eyalet Üniversitesi ve UC Berkeley ortak programından işletme-iş idaresi alanında yüksek lisans, yine Boğaziçi Üniversitesi’nden ekonomi ve finans alanında yüksek lisans derecesine sahiptir. Gökçe, İstanbul Üniversitesi'nde finans doktora çalışmalarını 2016 yılında tamamlamıştır. Bilgi Üniversitesi’nde matematik finans dersleri veren K. Dağhan Gökçe, Nisan 2021’den bu yana Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi İngilizce İşletme Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Bununla birlikte makro-ekonomi alanında global piyasaları günlük olarak İngilizce, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca takip etmekte, global emtia piyasaları, hisse senetleri, vadeli ve türev piyasalar ile ilgili günlük yorumlarda bulunmaktadır. Boğaziçi Üniversitesi’nde risk yönetimi ve KOBİ danışmanlığı üzerine de çalışmalarda bulunmaktadır. Uzmanlık alanı politik-ekonomi, finansal yatırım ürünleri ve KOBİ risk danışmanlığıdır.

 

2002 yılında California İş Geliştirme Merkezi’nde Pazarlama Müdür Yardımcılığıyla başladığı kariyerine Fiat Auto’da Yedek Parça Ürünleri Pazarlama ve Satış Yöneticisi, makro ekonomi ve bölgesel gelişim alanlarında 23. Dönem TBMM Milletvekili Danışmanlığı, Hisar Şirketler Grubu’nda Finansal Yönetim, Forextraview dergisinde köşe yazarlığı, Turkey Tribune web sitesinde köşe yazarlığı ve yazarlık, Halkbank SMES Yatırım Danışmanlığı, Risk Turk’te Eğitim Danışmanlığı, Saxo Bank’ta Makro Ekonomist, Boğaziçi Üniversitesi’nde misafir öğretim üyeliği yaparak devam etmiştir. K. Dağhan Gökçe; Hisar Ev Aletleri ve Polathan Dayanıklı Tüketim şirketlerinde finans ve planlama sorumlusu, Turkey Tribune web sitesinde makro global ekonomi ve Merkez Bankası faaliyetleri ile ilgili köşe yazarıdır.

Tüm Uzmanlar
Uzmanın Diğer Makaleleri