Ekonomiye dair enflasyon gelişmeleri iki yönlü takip edilir; birincisi maliyet yani üretici enflasyonu, diğeri ise tüketici yani manşet enflasyon. Üretici enflasyonu ekonomi içerisindeki malların ve hizmetlerin girdi yönlü maliyetlerini takip eder, dolayısıyla ithal girdi ağırlıklı bir ekonomide kur önemli bir belirleyicidir. Tüketici enflasyonu ise ithal girdiler üzerinden gelen kur şokunun tedarik zinciri üzerinden akışının nihai yani son tüketiciye iletilmesiyle oluşur. Tedarik zincirinde fiyat akışı oluşurken hem stok seviyeleri hem genel makro-ekonomik durum yani kâr marjları hem de tüketicinin talep dengesi göz önünde bulundurulur. Kur şoku kısa süreli oluştuğunda hızlıca tedarik zincirinin üretici tarafında absorbe edilir ve eldeki stoklar çevrilerek fiyat gelişmeleri tüketiciye yansıtılmaz. Ancak kur şoku yavaş yavaş sürekli ve normal hâle gelmeye başlarsa başta üretici fiyatları olmak üzere tedarik zincir üzerindeki tüm fiyatlamalar etkilenir ve enflasyon dediğimiz genel olgu kontrolden çıkmaya başlar.

2018 sonrası dönemde Türkiye'de yaşanan kur şoklarına ve fiyat gelişmelerine baktığımızda da enflasyon tanımlarının bire bir yansıması olacak şekilde fiyat mekanizması oluştuğunu görebiliyoruz. Tam da bu nokta iki olgu çok önemli; birincisi kurdaki şokların normalleşme süresi ve geçişkenliği ikincisi ise üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasında oluşan farkın yani makasın açılması. Bahsettiğimiz iki olgu altındaki gelişmeler Ağustos 2018'den bu yana Türkiye'deki tüm fiyatlama davranışlarını ciddi risk altında bırakmış görünüyor. Ağustos 2018 sonrası yaşanan kur şokuna TCMB Eylül 2018 itibarıyla sert bir faiz artışıyla karşılık vermiş ve kur 2019 yaz aylarına kadar oldukça normal seviyelere gelerek fiyatlama davranışlarının kontrol altına alınabilmesini sağlamıştı. Bu sayede üretici ve tüketici fiyatları arasında oluşan 25 baz puan fark, iki enflasyon tipinin birbirine yakınsaması sonrası normal seyrine dönmüştü.

2021 yılına geldiğimizde ise yine üretici ve tüketici enflasyon makası açısından benzer durumdayız ancak bu sefer daha da riskli olan hem pandemi döneminin ekonomi üzerindeki etkisi hem de enerji fiyatlarının yurt dışı kaynaklı olarak yüksek seyretmesi. Yani hangi taraftan baksanız oldukça sıkıntılı bir durum ve daha da vahimi bu kadar sıkıntılı bir dönemde bir faiz artışının yol açabileceği içinden çıkılamaz bir durum. Buna karşılık da aslında tek bir alternatif kalıyor, o da yüksek enflasyonun olduğu bir ortamda potansiyel makro büyüme hızını daha da yukarıya çekebilmek ve enflasyonun dengesiz, ayrıştırıcı, ezici özelliğini bir nebze de olsa azaltabilmek.