ABD'de başkanlık seçimi sonrası pandemi ile ilgili destek paketleri daha da büyüyerek devreye alınıyor. Muazzam büyüklüklere ulaşan paketler ve hanehalklarına direkt dağıtılan yardımların yanı sıra yatırım paketleri de ek olarak ABD ekonomisinde devreye girmeye başlıyor. Bu durum piyasa dostu diyebileceğimiz para politikasındaki aşırı gevşek duruşun yanına yine oldukça genişleyici diyebileceğimiz maliye politikasını ekliyor ancak Trump döneminde oldukça açılan bütçe açıklarının akıbeti konusunda belirsizlik de sürüyor. Artık hemen hemen kontrolden çıkıyor dedirtebilecek ABD Hazine dengesi ve sürekli destekleyici konumdaki Fed'in yaklaşımları piyasayı kontrol etmede zorlanıyor diyebiliriz, zira pandemi paketleri işsizlik rakamını düşürürken büyümede tarihsel seviyeler yaratıyor ama faizler ve enflasyon konularında bilinmezi de beraberinde getiriyor. 

İşte tam da kritik olan husus bu aslında. 

Uzun yıllardır enflasyon gelişmelerine paralel düşük kalan ve/veya tutulan Fed faizleri artık farklı vadelerde farklı tepkiler vermeye başladı. Başta 10 yıllık ve 30 yıllık faizler olmak üzere enflasyon beklentilerine göre fiyatlanan verim eğrisinin uzun tarafı hızlı hareket ediyor ve pandemi belirsizliğinin yanında bir başka bilinmez olarak devreye giriyor.

Uzun vadeli faizlerin varlık fiyatları üzerindeki önemi başta konut piyasası olmak üzere hisse senetlerini ve şirketlerin yatırım talebini yakından ilgilendiriyor. Yükselen faizler balon fiyatlar tartışmalarını körüklerken, kısa vadeli faizlere etki eden Fed politikası da pandemi belirsizliği içerisinde sıfır veya sıfıra yakın olmayı sürdürüyor. Sabit getirili varlıklar piyasasındaki bu ikircikli durum, finansal varlıklar açısından tam bir muamma, reel sektör açısından ise yatırım ufkunun kısalması demek aslında. Öngörülemeyen pandemi ve aşı programlarının sonucu ile piyasadaki dengesiz yapı para politikasındaki parasal genişleme ve bilanço etkisi kısır döngüsünü sürdürürken maliye politikasını da gelir bacağı olmadan dengesiz harcama yapıcı konuma getiriyor. 

İşte ikinci kritik husus da bu; pandemi etkisi altında kalıcı bir büyüme problemi yaşayan ABD ekonomisinin vergi ve gelir tarafında nasıl bir yol izleyeceği...

Birinci kritik hususta petrol ve emtia fiyatları enflasyon konusunda problem yaratabilecek durumdayken, ikinci kritik hususta vergi oranlarının şirketler ve istihdam üzerindeki etkileri önemli yer tutacaktır. Birinci hususta petrol ve emtia fiyatları ABD dış politikasının Orta Doğu ve Çin Asya-Pasifik ayaklarını yakından ilgilendirirken, ikinci husus da iç politika gelişmelerini ve Demokratların şirketlerle olan düzenini yakından ilgilendiriyor.

Her hâlükârda finansal anlamda yeni bir fiyatlama ve dengenin olması gerektiğini gösteren makro gelişmeler, beklentiler ve belirsizlik akıllara sadece ne zaman, nasıl gelişecek sorularını getiriyor, bu bağlamda Biden hükümetinin de politikalarının henüz netleşmediğini düşündürtüyor.

K. Dağhan Gökçe